Chủ Nhật, 28 tháng 10, 2007

Làm con phải nhớ

1. Suy nghĩ lúc ốm. Bạn gửi tin cho tôi nói về nỗi buồn vấp váp ở đời. Việc này làm tôi xúc động và lo lắng. Xúc động vì trong cõi ảo hoá này giữa chúng ta có sự tín nhiệm nhau. Lo lắng vì việc này thật khó để trả lời, cho dù ngay cả là sự im lặng. Bạn sa lầy trong sự nhùng nhằng oái oăm của ngôn từ và những tình bạn "cùng nhau trông thế nhân cười". Những người bạn rất tốt, rất hiếm hoi trong cuộc sống này. Nhưng chúng ta thường phản ứng dễ dãi quá, và tình bạn thực chất là một liên minh thoả hiệp. Chính sự dễ dãi từ đầu này sẽ làm cho bạn trở lên xói mòn theo thời gian. Khi 1 nhóm cùng sử dụng chung 1 thứ ngôn ngữ thì ngôn từ sẽ trở thành ước lệ. Sự bất an khi gặp phải tính ước lệ sẽ thành 1 hố cát tham lam và tàn nhẫn.

Lo lắng còn là vì mình sẽ càng ngày phải trở lên tín nhiệm với lời nói của mình hơn. Nếu con người bắt đầu không còn trung thực với chính mình thì cuộc sống sẽ trở lên buồn thảm, trơ tráo.

Tôi đã có thể nói gì? Rằng hoặc là "Khi không thể yêu thương được nữa thì hãy tha thứ, im lặng và bước qua-(F.Nietzche)"; hoặc là "người ta vấp ngã nơi mặt đất thì cũng y nơi mặt đất mà đứng dậy-(Kinh Thánh)"; hoặc là "người ta vấp phải hòn đá thì người ta không cáu giận vì họ biết hòn đá vô tri. Nhưng người ta dễ dàng oán giận kẻ khác dẫu vẫn biết rằng họ lầm lỡ vì họ vô tri-(Osho)". Hoặc giả bạn hãy dễ dàng và tự nhiên ngay lúc đó phân biện đúng sai, mắng cho kẻ đó 1 trận rồi từ rày không dính chấp vào nữa. Dăm bữa nửa tháng thì kẻ gây ra lỗi lầm đã quên rồi trong khi chúng ta thậm chí đeo đẳng điều tệ hại đó đến 20 năm và tự gây đau khổ cho mình. Lời nói hay hành động, chúng xảy ra trong 1 tương quan-mà tương quan đấy thì như nước chảy qua cầu, 1 lần là vĩnh viễn không quay lại.

Còn rất nhiều nữa những khả năng, nhưng tất cả đó chỉ là lời NÓI. Tự sâu xa tôi hiểu cái bạn thiếu là 1 cái gì đó thuộc về miền sâu TÂM LÝ. Cái cần chữa trị nằm thăm thẳm trong đó chứ không ở lời nói. Cách tôi thường làm là giữ với bạn 1 khoảng cách vừa đủ để bạn nhận thấy sự trống trải, cũng vừa đủ để nuôi dưỡng 1 hy vọng, 1 sự tín nhiệm vào hiện hữu con người.

Tôi biết rằng: khi chúng ta diễn đạt bản thân bằng ngôn từ, đồng thời cái đó thoát ra khỏi chúng ta. Điều duy nhất có thực là sự bấp bênh của cả nội tâm và ngoại cảnh-"mà kẻ dẫn đường duy nhất là tinh thần quyết vượt-(Bạch Ẩn Huệ Hạc)".

Rất khó để diễn đạt với bạn về điều mà tôi đang kinh nghiệm về TINH THẦN QUYẾT VƯỢT. Có lẽ nó như thế này chăng: ta chỉ đau đáu quan sát và hành xử tức thì như trong trận đấu kiếm trên bờ ghềnh sinh tử. Mọi sai lầm sẽ không lặp lại và chỉ cứ chăm chú thế thôi.

Từ nhỏ tôi là người hay đau ốm vặt. Những trận ốm thật khó chịu và chúng ta chỉ có 1 cách là chịu đựng và chờ đợi. Nhưng chờ đợi thì dễ cáu bẳn và buồn nản. Tôi tự đúc kết kinh nghiệm cho mình là hãy làm tất cả những gì có thể làm và sau đó là tự quan sát bình thản tất cả những gì đang diễn ra. Dửng dưng như kẻ ngoài cuộc với chính mình. Thấy như vậy. Biết như vậy. Tôi cũng tự cho phép mình rên khe khẽ. Như thế tôi thấy mình tương tác với tình hình. Và cũng bởi tôi đọc đâu đó là rên khi ốm có tác dụng gấp 200 lần 1 liều thuốc :)

Hay là vì vậy mà tôi ít oán giận cuộc sống và dễ thông cảm với người khác?
Bạn đừng tin ai cả-ngay cả chính tôi hay chính bạn-như là 1 cái gì đó bị dính chấp. Đây là cuộc dạo chơi trong rừng hái lá tìm thuốc chữa bệnh của kẻ ốm. Mọi cái đều có thể và đều không thể. Tuỳ duyên tiếp vật. Miễn khỏi bệnh thì thôi.

Nhưng quan trọng là luôn kiểm soát chặt chẽ bệnh tình của mình. Không phó mặc. Không tự lừa dối.


2. Chuyện kể của bà nội, bà ngoại, bố, mẹ và những điều anh đọc được trong số hồ sơ cá nhân ít ỏi của ông ngoại còn lại. Trong 1 bài khảo cứu của người Pháp, họ nhận thấy rằng người VN ít khi nhớ đến thế hệ G4-tức là các cụ của mình. Mối quan hệ thâm tình thường gói trong 3 đời hiện hữu. Chắc là vì tuổi thọ trung bình của chúng ta còn chưa cao, chúng ta chỉ biết đến ông bà chúng ta. Và ông bà chúng ta đa số là người bình thường nên cũng chỉ như vệt khói thoáng qua ngang trời. Vì vậy mà chúng ta lãng quên rất nhanh. Cũng vì chúng ta là chúng sinh loay hoay trong biển khổ vô bờ nên chúng ta khó mà nhận ra tình cảnh của chúng ta.

Tôi có 1 dự định, đó là chăm chú sống trọn vẹn cuộc sống ở đời của mình, không gán ghép nó sang đời con cháu. Và cũng không mong chờ 1 sự vĩnh viễn nào từ cuộc đời. Chừng đâu trong vòng sáu bảy chục năm là trọn vẹn 1 kiếp người chung chung. Nếu biết sống thì mỗi hơi thở đã là 1 kiếp luân hồi.

Nhưng anh sẽ kể cho em nghe về ông bà của chúng ta dần dần, chú em của tôi ạ. Hiểu biết và sống trải làm nên sự gắn bó-phải có cả 2 điều đó.

- Ông nội của chúng ta tên là HVM, mất năm 1985 thọ vừa tròn 60 tuổi nên suy ra ông sinh ra trong khoảng 1925. Cụ mình là HVT và 2 đời trên là HVQ và HVN. Các cụ ngày xưa là nhà giàu ở 1 làng quê nông thôn nghèo Bắc Bộ. Ông có 6-7 chị em và là độc đinh. Từ nhỏ không phải làm gì và được cho học chữ nho. Ăn cơm 1 mình 1 mâm-đàn bà trong nhà phải ăn cơm dưới bếp. Vậy nên đời sau chịu nghiệp là con cái trong nhà thường kiêu hãnh độc đoán và cô độc. Tình cảm giấu vào trong mà không biết bày tỏ với nhau. Ông mất sớm, bố không có nhà nên ông dặn chú thứ 6 là khu mộ của họ ta có sao cứ để vậy, chôn cao và không đảo trật tự. Mẹ đi xem bói người ta bảo rằng "họ này nhiều đinh, phần nhiều sống xa nhau, nhiều người tinh quái làm những việc liều lĩnh khác người, hết rồi lại có."

- Bà nội tên là TTS, năm nay 80 tuổi nên sinh khoảng 1927. Bà là con nhà lý trưởng, ngày xưa môn đăng hộ đối về làm dâu cho các cụ từ năm 16 tuổi. Từ hồi ruộng của nhà còn rộng mênh mông quanh làng. Bà đẻ 9 người con, nay đã mất 2 còn lại 7. Bây giờ bà còn khoẻ nhưng đã lẫn, chỉ biết loáng thoáng các con, không nhớ cháu trừ ông cháu đích tôn gắn bó với bà nhiều.

Ngày xưa nhà các cụ giàu nhưng đến đời ông nội vì đông con mà gia sản cũng suy hao. Cải cách ruộng đất các cụ thì mất rồi nhưng bị quy địa chủ. May là ông chỉ bị quy là trung nông. Bà kể "tôi còn nhớ rõ trong ruột nửa cái làng này nó đấu tôi. Chúng nó đến nhà lấy đi từng cái nồi cái mâm đồng". Trong làng có 2 người bị xử bắn trong dịp đó. Bố có vẻ rất ấn tượng với việc đó nên thỉnh thoảng lại kể "năm tao mấy tuổi, tao thấy họ bắn ông A, ông B ở rìa làng...". Nữa, chi của ông là chi trưởng hay còn gọi là họ phái. Nhà thờ họ ở gần nhà về phía Tây Bắc.

- Ông ngoại mình tên là NVL, đi làm còn có tên là NVN. Ông mất sớm năm 1980 thọ 55 tuổi nên suy ra ông sinh khoảng 1925. Ông chỉ bế được mỗi anh, và biết thằng H nhà dì lúc khoảng hơn 1 tháng; không biết mặt các cháu khác. Ông với ông B là 2 anh em trai cách nhau 8 tuổi, gia đình bần cố nông, mồ côi cả cha lẫn mẹ từ lúc sơ sinh. Ông được nuôi ở nhà người họ hàng đến chừng 13 tuổi, cho ăn học thầy đồ. 13 tuổi thì vào chùa làm tiểu. Sau lưu lạc vào mãi quê bà ngoại và gặp bà trong đó. Ông nhân hậu, hiền lành nên nhiều người quý mến. Sau 1945 người ta phá chùa thì ra làm liên lạc, nhân viên cho Ty Thông tin của huyện hay tỉnh gì đó. 1 lần bị máy bay Pháp đuổi chạy vào hang, bị bom đánh sập cửa hang nên sau này có tật ở chân, đi hơi tập tễnh. Sau này lấy bà có 2 con thì gánh cả về quê rồi đi làm bên Đông Y của huyện. Ông có bằng sơ cấp Đông Y. Ông bà ở xa nhau. Bà ngoại làm cấp dưỡng và làm kho ở BV huyện khác. Ông ở tập thể của Đông Y. Sau này khi mẹ đẻ anh cũng lại sống xa bố nên ông ở cùng với mẹ và bế anh. Cả cuộc đời ông hiền lãnh nhẫn nhịn, chịu nhiều khổ cực. Chưa bao giờ được ăn miếng ngon nào. Khi ở một mình ông thường đem cơm thiu ra tãi, hấp lại để ăn cho tiết kiệm. Ông mất vì bệnh đường ruột ngày đó không chữa được.
Bà ngoại đi xem bói bảo ông bây giờ dưới âm làm quan rồi, hay phù hộ cho con cháu.

- Bà ngoại mình tên là ĐTT, năm nay 82 tuổi nên cũng sinh khoảng 1926. Bà sinh ra ở 1 huyện gần miền núi, mồ côi mẹ từ nhỏ, sống với bố và cụ nội. Nhà nghèo xác xơ, thường ăn ngô tướt nước vôi. Cụ nội của bà già hơn 90 tuổi không có răng, mỗi lần ăn phải cho vào cối ăn giầu giầm nhuyễn. Một ngày bà tỉnh giấc, vẫn đang ôm cổ cụ nội thì thấy cụ mất tự bao giờ. Nhẹ nhõm, thanh thản. Bố bà lấy 1 đời vợ nữa, người Mán, ở với nhau 3 năm không sinh được con nên họ xin về nhà mẹ đẻ lấy chồng khác. Từ nhỏ bà không được ăn học hay kèm cặp gì. Lớn 1 chút thì đi chăn bò. Tính tình cương cường, yêu ghét đều thái quá. Con gái họ Đ đẹp nổi tiếng vùng đó nên năm 13 tuổi bà được gả tảo hôn với nhà giàu kia. Chồng mới 8 tuổi, con dâu thực chất làm người ở, tối ngủ riêng ở nhà dưới. 1 lần bị chồng đành hanh chửi mắng, bà bạt tai cho ngã dúi dụi rồi đang đem chui qua luỹ tre làng trốn khỏi làng. Băng qua 2 quãng đồng thấp thoáng đầy ma trơi. Mỗi lần thấy ma trơi thi bà lại tạt xuống ruộng tránh. Đêm ngủ trên rú, phải trèo lên cây để tránh hổ đói. Bà ra chợ huyện rồi xin vô chùa. Sau này nhà kia kiện tụng nhưng bà nhất quyết không về. Bà vợ ông quan huyện thích bà xinh xắn muốn nhận làm con nuôi nên bênh. Nhưng bà cũng nhất quyết không về làm con nuôi nhà họ. Căng thẳng đến mức doạ tự tử mấy lần nên về sau cũng êm cả.

Sau 1945, họ phá chùa, bà đi làm cứu thương, gặp và lấy ông rồi sinh ra 2 người con đầu ở đấy. Để mưu sinh, bà đi buôn cau trên mạn ngược. Lên những bản Mường Mán, trèo lên những cây cau cao chót vót trảy cau mang về xuôi. Cau đổi lấy dầu và muối cho người dân tộc. Cau được chẻ ra để bán hàng khô cho được giá. Bà có 2 người em họ, 1người là ông H ngày còn bé trốn nhà đi bộ đội chống Pháp, không đủ cân phải nhét đá vào trong quần.

Những ngày khốn khó ông bà được 1 gia đình địa chủ cưu mang. Đến khi có đấu tố hồi CMRĐ, ông bà nhất quyết không tham gia đấu tố họ. Không được vào nông hội cũng không sợ. Tính bà quật cường từ những ngày ấy như thế đấy. Sau này về quê ông ngoại, ông bà cũng nhất quyết không tham gia đấu tố địa chủ.

Ông thì hiền, bà sống độc lập từ nhỏ, không chịu sự ràng buộc của gia đình, cũng không phải làm dâu, đi làm trong môi trường tập thể nên càng ngày cái tính cương cường, yêu ghét theo bản năng càng thái quá. Con bà cháu bà là nhất. Mà con cháu cũng yêu ghét khác nhau. Thành ra nghiệp quả ảnh hưởng nên tính cách con cháu về sau.

Bây giờ bà già rồi, yếu và lẫn. Hay kể lể, hay tủi thân và thích được dỗ ngọt. Con cháu biết ý thì không sao. Dỗi lên lại bỏ cơm đòi chết. Đêm nằm nghĩ tiếc lương hưu sáng ra lại thôi.

Cháu ngoại của bà đều hiền lành giống ông ngoại, có chút thông minh nhanh nhẹn của bà. Bà vẫn thường lấy đó làm tự hào. Nhiều lúc hơi thái quá.

Đếm là Diệu Tưởng/Đo là Nghi Tâm


Trần gian nay có lối
Đi về chẳng nguồn cơn



2 câu trên tự nhiên hiện ra trong óc khi nghĩ về BG sáng nay. Vốn dự định tìm đọc những kiến giải của ông về Thơ Ca 1 chút và làm rõ cái hiểu của mình về Thơ rồi mới khởi sự viết đôi dòng nhưng như vậy thì cứ lần khân mãi không bắt đầu được. Về Thơ mình có 1 liên hệ với cơ chế của tâm trí và vấn đề nhịp điệu-nhịp điệu chứ không phải là nhạc điệu hay vần điệu. Nghĩ đến đây mình nhớ đến câu chuyện trong "Một vài nhận xét về Bà Huyện Thanh Quan" của BG kể lúc còn trẻ. Chàng tuổi trẻ trong buổi chiều đang xuống, đi một mình trên con đường sơn cước về phía xóm nghèo đang lên khói lam chiều. Dừng chân trước cổng nhà người chị gái, lắng nghe con trẻ đang vang giọng ngân nga đọc thơ BHTQ. Chàng hốt nhiên tỉnh mộng chợt nhận ra được cái hay của Thơ Ca. Trước chàng vẫn nghĩ rằng Thơ của BHTQ rằng hay thì thật là hay nhưng nghe ra trau chuốt quá không thật, không cận nhân tình. Nhưng ngay khi giọng trẻ đọc vang lên Lời thơ thì chàng hiểu-Thơ vốn dĩ phải được đọc lên...Mình lại nhớ đến lời bình của Hoài Thanh về bài "Hương Thời Gian" của Đoàn Phú Tứ-tưởng chừng thi nhân có thể đọc bài thơ của mình trước 1 đám đông mà không hề mất đi vẻ thanh tao duyên dáng ý nhị riêng tư của bài thơ. Và mình liên tưởng rất buồn cười rằng những bạn "làm thơ" cách tân mới đây đem những "bắc cặc, bú dái" vào thơ rất có thể các bạn chưa nghĩ ra sự tình này: rằng thơ vốn cần phải đọc to lên chứ không phải để nhìn. Các bạn trẻ, các bạn hãy đọc to lên nhé, trước đám đông càng tốt, như vậy dễ cảm thụ hơn.


Thường thì mọi người thích viết kiểu lập ngôn, trung tính phi bỉ phi ngã và coi đó như là một tiêu chuẩn để đánh giá giá trị của những gì mình phát biểu. Mình thì không được thế, mình luôn ý thức và thích kể lể cà kê rằng "tôi vốn thế này, nhân sự nhân việc này mà tôi thấy thế này thế kia". Nghĩ về BG mình cũng sẽ viết như thế thôi. Hôm nay chỉ ghi mấy dòng khỏi quên.

Có 2 đoạn thơ ngắn của BG mà rất nhiều người thích. Một là 2 câu

"Xin chào nhau giữa con đường
Mùa xuân phía trước miên trường phía sau"

và 2 là bài"

"Hỏi tên? Rằng biển xanh dâu
Hỏi quê? Rằng mộng ban đầu đã xa
Gọi tên. Rằng một, hai, ba
Đếm là diệu tưởng, đo là nghi tâm"

Người nào nhiều tình cảm thì thường thích 2 câu trên, người nào thiên về suy tưởng thì thích đoạn dưới. Ở đây mình nói trước về 2 câu đầu trên kia.

Nguyên lai đây là 2 câu thơ trong 1 bài thơ hoàn chỉnh trong tập Mưa nguồn thì phải. Nhưng mọi người thường chỉ nhớ 2 câu này và lặp lại hồn nhiên mà nhiều khi chỉ vì nó bắt đầu bằng "xin chào" và "con đường". Có người còn bẻ "miên trường" thì có nghĩa gì đâu? Và cái bắt bẻ này chia rẽ mọi sự theo 2 ngả. Nếu bảo "miên trường" là Hán hay Hán Việt thì nó đều vô nghĩa, có thể nó là từ mới của BG tạo ra-vậy thì không phải là điều hay trong Thơ ca.

Ngả kia thì không kể đến điều này. Họ chỉ cần mang máng rằng "miên trường" là cái miên man dằng dặc mà thôi. Tư tưởng, hình ảnh và cảm xúc lướt đi không dấu vết, không định kiến. Và 2 câu thơ như 1 con nước mát vừa chảy qua kẽ tay-trọn vẹn mà không đầy đủ. Liên tưởng của mình cũng đơn giản: chỉ là 2 người đi ngược chiều nhau trên con đường độc đạo thăm thẳm; trong 1 ngõ hẹp họ gặp nhau. Họ đi ngang qua nhau và mỉm cười hồ hởi thân tình. Cái cười dìu dịu như đã gạn lọc đi nhiều đầy vơi. Ngang qua rồi đi tiếp. Mang mang. Cái hàm ý rằng nhân sinh thì mang mang thiên cổ sầu, miên man dằng dặc không biết đầu cuối ra răng, níu kéo ra răng; rằng sống như là bước đi, phải đi trên con đường rằng ngay cả cái chết cũng không đáng kể thì nhiều người cảm nhận được. Nhưng cái oái oăm của hiện tồn khi nhảy qua dòng suối thì ít người cảm nhận đủ. Đó là khi người ta đã ngậm cười mà lựa chọn mà nuôi dưỡng cái màu mắt môi Mùa Xuân ở phía trước như là cái cũng đang ngang qua-ngang qua chứ không phải là cái ảo ảnh mơ hồ giả dối của Hy Vọng (xin bạn coi thêm tiểu luận về khổ ải của Sisyphus của Anbe Camuy-về cái lẽ sống của người không Hy Vọng và không Chết). Đây không phải là hoán đổi hay đối lập. Ở đây là sự đồng nhất và đồng thời trong lúc đó-bây giờ và ở đây.

Nhưng lẽ đời thăm thẳm khôn khuây. 1 ông Sisyphus hì hục lăn đá dưới Âm Ti thì còn đẹp, vậy chứ 2 ông, 3 ông Syphus-Phusys thì phải ăn nói ra răng, chào hỏi ra răng???















Thưa rằng nói nữa là sai
Mùa xuân đang đợi bước ai đi vào

Cây trong vườn nhà ta



Một cơn bão mạnh ở quê nhà thì ở Hà Nội chỉ là những ngày dễ chịu với vài cơn mưa lớn. Trẻ con thì thích bão nhưng người lớn thì không. Bây giờ mỗi lần có bão lại lo không biết ở nhà có nhờ được ai tỉa cành cây xoài đi không. Mấy năm trước u định chặt cụt, mình kiên quyết không đồng ý. Trẻ con cần có 1 quê nhà để về thăm và cần có 1 khu vườn với những cây ăn quả để leo trèo hay đơn giản là mắc võng nằm dưới tán cây trong ngày hè. Lúc đầu u bảo là sợ cây to trong vườn vì các "ngài" hay ở đấy. Mình gạt đi, kể cho u nghe những vườn cây bạt ngàn trong Nam. U lại kể đến những ngày mưa bão, không có ai ở nhà để tỉa cành. Cây xoài 15 năm tuổi xum xuê sát bên cửa sổ sau ngôi nhà mái ngói lúc này trở thành mối nguy hiểm khôn lường. Hồi bà còn khoẻ thì bà nằm ở cái giường ngay cạnh cửa sổ này. Có lần cành cây quật vào mái nhà làm rơi mất mấy viên ngói. Bây giờ thì chỗ này để không, khi nào có khách thì mới dùng.

Nhưng mình không nỡ chặt đi những cây to như vậy. Phải mất bao nhiêu lâu mới có được 1 cây xanh to lớn xum xuê trong vườn nhà. Con người hình như có một mối giao cảm huyền bí với cây cối. Đứng dưới 1 gốc cây lớn, mạnh mẽ vươn lên cao, chúng ta cảm nhận được "một cái gì đó thân thiết hơn, mãnh liệt hơn, bao trùm hơn, tác động đến chúng ta ngay tức khắc. Một sức mạnh để đứng thẳng không cưỡng lại được, một áp lực sống bất tận và ngấm ngầm mà ta cho là cảm thấy được trong bản thân mình bằng giao cảm" (Luc Benoist).

Còn nhớ hồi đó mẹ mua về hai quả xoài rất ngon, ăn xong hai anh em mới bảo mẹ thử mang ra vườn trồng xem có lên được không. Vườn đằng sau nhà khá rộng và mới chỉ có một cây roi, một cây táo, một cây hồng xiêm nhỏ và khoảng 5-6 cây na. Đào đất xong 3 mẹ con mới ớ ra là không biết cho cái hạt xuống như thế nào là xuôi, thế nào là ngược. Thế là quyết định đào 2 cái hố ở 2 phía, 1 hột xuôi 1 hột ngược. Cuối cùng cũng mọc lên 1 cây xoài xanh ngắt và bé tí. Vậy cũng nhanh, thấm thoát đã 15 năm. Gốc cây xoài bây giờ đường kính đã được khoảng ba chục phân, thân vươn cao vượt khỏi mái nhà.

Năm ngoái bàn chuyện xây thêm phòng mới cho vợ chồng chú em mỗi lần về quê, lúc đầu u tính là chặt bỏ cây xoài, xây nối hình chữ L với nhà cũ thành 2 gian cho 2 anh em. Mình ngăn lại, bảo bà bây giờ ngoài 80 rồi, còn được bao lâu nữa đâu. Hai thằng thì đi cả năm may ra giỗ, Tết về được 1, 2 ngày thì chỉ cần xây thêm 1 phòng là đủ. U cứ sợ chúng mày không riêng tư, mất tự nhiên. Khổ, chúng con chả lớn lên ở đây thì ở đâu; chẳng lẽ lại quên cái cảnh nhà nông thôn, một gian kê mấy cái giường rồi à...Căn phòng mới xây thêm nối vào nhà cũ tạo thành 1 khu khép kín, 1 phía là giếng trời, 1 phía là cửa sổ và cửa đi phụ ra khoảng sân có cây xoài ngay sát bên. Sân cũng được láng xi măng cẩn thận sạch sẽ. Ngày hè, ngồi dưới bóng cây thấy khoan khoái nhẹ nhõm như ngày nào thơ ấu. U cũng thấy quý cây xoài hơn, không nói chuyện chặt cây to nữa. Còn bàn với mình xem trồng thêm mấy cây ăn quả nữa ở đâu. Cạnh ao đã có 2 cây nhãn, 1 cây mít, 1 cây sung già và một hàng cau rồi. Tính trồng thêm giữa vườn trước nhà cây bưởi. Ừ, mình thích có thêm một cây bưởi. Đêm sáng trăng ngoài hương hoa cau thêm mùi hương thoang thoảng của hoa bưởi nữa thì tuyệt. Những đêm khuya, đứng trong khoảng sân lát gạch mộc, nghe mùi đêm lững thững gần xa lẫn trong tiếng sóng biển ầm ào xa xăm thật lạ. Nách tường có một khóm thanh long bám vào cây núc lác già. Mỗi lần ra hoa đến mấy chục nụ. Hoa thanh long mau nở mau tàn cũng giống hệt hoa quỳnh. Bên cạnh khóm thanh long là 1 cây giao và 1 khóm hồng phai già nua nhưng vẫn ra hoa. Cây mai già đã bị chặt mất lúc mình không ở nhà, nhưng đã kịp chuyển 1 nhánh vào sát tường rào. Những khóm đồng tiền đơn, đồng tiền kép trồng trong bồn ngay cạnh 2 cây đinh lăng già lão kỷ lục vẫn ra hoa nhiều như hồi xưa. Hồi đấy trồng cùng với đồng tiền còn có 1 khóm nhài và 1 ít lưu ly xin của nhà hàng xóm về đem giâm ở góc tường hoa đầu ngõ. Lưu ly về sau tàn gần hết nhưng giống nhài sống dai lạ lùng. Đúng 1 lớp đất mỏng dính chưa đầy nửa mét vuông mà lúc nào cũng xanh ngăn ngắt và thi thoảng điểm những bông hoa trắng xinh thơm ngát. Mỗi lần từ nhà ra để bắt xe đi Hà Nội mình thường ngắt 1 bông, bỏ vào túi áo để nghe thoang thoảng mùi hương tuổi nhỏ...

Không hiểu sao cây hoa hoè cứ làm gợi đến mùa hè. Vì lá, vì cành hay vì hoa vì nắng. Cây hoè đầu ngõ đã ra biết bao nhiêu là hoa và bán được kha khá tiền so với thu nhập ở quê. Mùa hè thường có cảnh 1 đám hoa hoè được giàn ra sân gạch hay phơi trên nóc bể nước mưa mấy hôm liền. Nhưng năm ngoái cây hoè già cỗi quá bị chặt đi mất rồi. Bây giờ chỉ còn 1 cây nhỏ phía sát bờ ao. Bọn này cũng giống mấy cây đu đủ, mấy bụi chuối, chỉ được vài năm lại phải thay cây mới, không gắn bó lâu được như những cây to kia. Sau nhà u cũng mới giồng thêm khóm mía ngọt với 1 giàn mướp đắng. Trước nhà cạnh gốc mít gần bờ ao bây giờ thêm giàn thiên lý...

Bây giờ chỉ mong bão be bé thôi. Lớn rồi.

Tiên giới


Hihi, sáng nay vừa mơ thấy 1 giấc mơ vui vui...

-------




1 bối cảnh như 1 cảnh phim, 1 nam giới là người trần, "như thể là mình" mặc dù mình đang nhìn mọi việc bằng 1 đôi mắt vô hình, đại khái lưu lạc đâu đó ngoài biển Đông sóng gió được tiên nữ cứu đưa lên thượng giới ra mắt vị Tiên nương cai quản. Khung hình đại khái như phim Tàu, tiên giới nói chung trong lành, sương khói bảng lảng dưới chân, cung điện như cung điện Tàu. Tiên giới không cho phép có tên riêng, các nàng tiên nữ được gọi là Chân Nữ, vị chủ tể được gọi là Tiên nương. Nàng tiên nữ cứu mình có dáng nét thanh thoát, (phảng phất giống vợ mình :), vận áo trắng (nàng nào cũng áo trắng) đang tựa vào 1 cái cột lớn bên tay trái khung hình, mũi hênh hếch lên và mắt nhìn xa xăm, miệng tủm tỉm mơ màng. Như Thể Là Mình đứng dưới điện, quần áo hơi xốc xếch, Tiên nương ngồi trên ngai, kiêu hãnh, tự đại và nghiêm khắc. Tiên nương hỏi mình (ý khoe khoang):



- Nhà ngươi thấy tiên cảnh thế nào?


Như Thể Là Mình láu lỉnh đáp:


- Dạ, tuyệt vời thưa tiên nương. Ở đâu cũng đẹp, người nào cũng xinh. Có điều tại hạ chỉ hơi thấy khó khăn khi phân biệt các vị cô nương xinh đẹp này. Chân Nữ là cái gì thần không hiểu, đành phải tự ghi nhớ "mình vừa gặp Thanh Thoát Yêu Kiều, thấy Mũi Tròn Xinh Xắn đi ngang qua và chào Da Ngăm Không Xinh Lắm..."


Tiên nương đập tay quát Như Thể Là Mình:


- Nhà ngươi dám nói Chân Nữ của ta không xinh đẹp?


Như Thể Là Mình nhanh nhẹn thưa:


- Dạ không phải ý đó, tiên nương soi xét. Đấy chỉ là những ý nghĩ vô nghĩa thoáng qua mà tại hạ nghĩ đến để phân biệt các nàng tiên nữ tuyệt vời đây thôi. Tiên giới nàng nào cũng là tuyệt diệu cả, ví bằng như Tiên nương thương tình gả cho tại hạ bất kỳ nàng nào thì đây cũng là hạnh phúc mãn đời mãn kiếp với kẻ phàm này rồi. Ví như cô nương đây chẳng hạn (chỉ vào Phảng Phất Giống Vợ Mình), tại hạ thoáng thấy như đây thì nghĩ nhớ rằng "à đây là Tựa Kiều Đương Hành Sự"-mặc dầu tại hạ còn chưa kịp hiểu nó có ý gì...


Tiên nương nổi giận đùng đùng:


- Kẻ phàm phu này thực xấc láo, cả gan trêu chọc các Chân Nữ. Người đâu, giam vào cho ta, để hắn ở đây dăm ba năm rồi thả về hạ giới cho hắn biết cảnh cô độc bơ vơ buồn tủi...


Như Thể Là Mình bị đưa đi nhưng Con Mắt Vô Hình thì vẫn ở đó như khung hình của 1 bộ phim. (Hình phạt của tiên giới với người phàm kia thực ra rất khắc nghiệt vì 1 ngày trên tiên giới bằng 1 năm dưới trần gian-nhốt dăm năm thì bằng giam giữ hàng nghìn năm).

...


Để thay đổi, Tiên nương dẫn vài Chân Nữ đi thăm 1 Chân Nữ có địa vị khác nhưng ở đơn độc trong lãnh cung-vốn trước đây vi phạm luật trời phải vào đây hối cải.


Chân Nữ trong lãnh cung dáng vẻ tiêu sái nhưng nét mặt trầm lặng nghiêm trang cúi chào Tiên nương. Tiên nương mở lời:


- Chân nữ, nhà ngươi vẫn khoẻ chứ...


Chân nữ cúi mình thưa:


- Khi còn ở hạ giới tiện nữ vốn có tên là Mạnh Đơn (hay Man Đơn gì đấy)...


Tiên nương chau mày, thoáng có vẻ không bằng lòng nhưng dằn lại, nói sang chuyện khác:


- Ngươi có biết hôm nay vừa có 1 kẻ phàm trần được đưa lên tiên giới nhưng đã bị phạt giam 3 năm không...


Chân nữ ngắt lời:


- Dạ, để cho khỏi mất thời gian, tiện nữ xin được nói nhanh...


Tiên nương khoát tay:


- Tại sao ngươi lại nói đến thời gian, thời gian của ta là vĩnh viễn.

- Tiên nương, năm bảy phút ở đây cũng bằng cả tháng ở hạ giới...

- Đấy là tại vì Chân Quả tu hành của ngươi chưa đủ nên còn phân biệt như thế. Như ta đây đã trải qua hàng nghìn năm tiên cảnh thì 1 năm 1 tháng có là gì...(*)


Chân Nữ nhẫn nại cúi đầu thưa:


- Tiên nương không biết, dưới hạ giới vốn dĩ thời gian không đo bằng tổng của các thời khắc mà được tính bằng mọi hành sự mà con người phải_hoàn_thành ở_đời. Ví như Tiên nương có làm 1 người phụ nữ thì 1 năm của Tiên nương sẽ phải gồm:


Chăm sóc phụng dưỡng cha mẹ già


Thăm hỏi bên chồng thực hiện nghĩa vụ của người con dâu


Vun vén cho gia đình mình


Lo lắng cho con cái nhất là khi chúng ốm đau


Nội trợ, ngược xuôi mưu sinh

...


1 năm của hạ giới là như vậy, thưa Tiên nương.


Nghe khái niệm lạ tai này Tiên nương có phần châm biếm hỏi Chân Nữ:


- Vậy ngươi thấy 1 năm hạ giới là dài hay ngắn?

- Thưa, cái đó còn tuỳ thuộc. Kẻ nào khá thì thấy thời gian là dài. Kẻ bình thường thì thấy là ngắn...


Tiên nương nổi giận đập bàn:


- Ngươi dám ám chỉ ta với kẻ bình thường??? (xem (*)


- Thưa Tiên nương thần đâu dám thế. Vả lại bình thường mà thần nói không có nghĩa xấu. Dưới hạ giới thì sống đời bình thường vốn là mong ước nghẹn ngào của đại đa số kiếp phàm-Nhiều người chỉ mong ước sinh ra được 1 đứa con bình thường khoẻ mạnh, sống 1 đời bình thường, nuôi chúng lớn lên và được chúng chăm sóc lúc tuổi già...

----------


Thế có hay không cơ chứ! Mình không có khả năng bịa ra câu chuyện này lúc tỉnh thức. Tất cả sinh động rành mạch và có vẻ sâu sắc. Khoan hãy nói chuyện phân tích giấc mơ này hàm ẩn điều gì đằng sau, chỉ xét cái lớp hiển nghĩa đã thấy cũng thú vị rồi. Làm sao lại nghĩ ra cái việc tiên nữ không có tên. Chân nữ là cái quái gì? Những cái tên mình tuỳ tiện tức thời phịa ra trong mơ chả hề toan tính gì. Cái ý rất sâu sắc "Thời gian không đo bằng những thời khắc mà đo bằng tổng thành những hành sự phải_làm ở_đời" bình thường làm sao rõ ràng được đến vậy? Mặc dầu mình có hiểu về khái niệm thời gian của người phương Đông nó khác phương Tây. Cái ý về "bình thường" thỉnh thoảng cũng nghĩ đến nhưng không có được hiển ngôn rõ ràng...


Có thể đó là vì tối qua kể chuyện với vợ về cuộc nói chuyện giữa mình với mẹ. Mình đã cố gắng diễn đạt với mẹ cái quan niệm sống: cuộc đời vô thường này mội sự việc đều có 2 mặt, được đằng này thì mất đằng kia. Bây giờ cuối đời rồi mình nên tự làm thanh thản bằng cách ghi nhận những khía cạnh tích cực và bao dung nhẫn nại với những gì không như ý bằng vào sự hiểu biết và thông cảm. Mình có đùa với mẹ "kiếp người thật thiệt thòi-nhận 1 lần mà phải trả đến 2 lần. Lúc bé cha mẹ phải vất vả nuôi con cái thì mình sau này lại vừa phải nuôi cha mẹ già như nuôi trẻ nhỏ-lại cũng phải nịnh phải dỗ, phải quát; cũng phải dìu phải dắt, phải chăm lo...trong khi vẫn phải vất vả như vậy 1 lần nữa với con mình. Nhưng mà ai cũng phải chịu thiệt thòi thế cả-vậy nên đời lại vẫn công bằng...".

Còn cái tên Mạnh Đơn (hay Man Đơn) không biết là hình thành từ liên tưởng với cuộc nói chuyện chiều qua về những "Vua gà Mạnh Hoạch" bị những "Thái tử gà Mạnh Hoạch" nhái theo qua nàng Mạnh Khương mà thành ra như vậy không. Lúc tỉnh ra còn phảng phất những ý nghĩ về những cái tên của những đứa trẻ con nạn nhân sập cầu ở Cần Thơ nữa-những Nhi, Ni, Nơ...gì đấy...


Hôm trước cũng nhờ giấc mơ mà mình trực giác được 1 ý về tâm trí con người. Tâm trí như cái bình đựng nước có nhiều váng cặn. Giấc ngủ như cái bình để nghiêng, giấc mơ như lớp váng ngẫu nhĩ đông lại trên mặt nước, bên dưới lắng đọng. Tỉnh dậy muốn giấc mơ còn lưu giữ được thì cũng phải như cái bình kia được từ tự dựng thẳng lên. Sơ sảy là váng tan, cặn nổi. Tâm trí lúc thức của con người lăng xăng loạn xạ như cái bình nước đục vậy. Bác Đông A có cái ý tưởng về ký ức không thể mất. Mình nghĩ thực ra bác có chỗ đang hàm hồ ẩn khuất: tâm viên ý mã, tâm trí con người mà bác đề cập nó tĩnh quá, nên không phản ảnh thực tại. còn nỗi đau khổ của việc không thể quên thì mình có thử diễn đạt trong khổ ải của người bất tử rồi.

Mình được cho là người có trí nhớ rất tốt. Rất tốt.

to love and honor


Ơn chúa, cuối cùng thì cũng không tồi tệ quá. Hy vọng là viêm mũi không nặng thì đoạn cuối cũng nhẹ thôi. Mọi năm nếu mũi mà bị viêm nặng đến mấy ngày rồi có màu xanh thì chắc chắn là ông em 2 lá sẽ ăn của mình 2-3 tuần cho đến khi nào ho ra máu mới thôi. Trộm vía, trộm vía...


Sự sống huyền diệu đến mức nào?



Lấy 1 ví dụ nhé: mọi người đều biết nhiều người mắc nhiều bệnh khác nhau nhưng có điểm chung là rất nhạy với thời tiết. Bão còn ở cách ta 1000km là tớ đã hắt xì hơi rồi. Trời vẫn trong xanh và thiên hạ không xem ti vi thì còn lâu mới biết những ngày tới sẽ ra sao. Có đứa đểu nó bảo mình là loại tàn tật, kiểu như ai cận thị thì là tàn tật về mắt; nhưng hehe mình nghĩ phải gọi những người như mình là những người nhạy cảm tinh tế hơn người mới phải chứ! Các nhà vật lý lượng tử hiện đại gặp nhiều khó khăn nhất không hẳn ở chỗ nghiên cứu mà lại là ở chỗ diễn giải chúng ra ngôn ngữ thông thường. Còn nhớ những u uất trăn trở của các bác có khác gì lúc chư Sư nói là "không có chỗ đặt lời" đâu? Vì ngôn ngữ của chúng ta phản ánh kinh nghiệm giao tiếp với thực tại của chúng ta nên khi những kinh nghiệm cá biệt vượt quá khả năng lĩnh hội của người thường thì làm sao diễn giải được-vượt quá mọi khái quát siêu hình nhất.

Nhưng ngược lại cũng chính vì như vậy nên đôi khi chỉ cần thoáng qua những dấu hiệu bên ngoài của 1 sự lúng búng cũng làm cho những người chung 1 kinh nghiệm nhận ra nhau. Làm sao nói ra được. Ví như bạn Tí đã
nhận ra điều gì ở đây? Nhận ra rồi thì thêm lời như thế nào? Đặt để như thế nào để không bị dính chấp?


Con người có khả năng khai thác làm chủ bản thân đến đâu?



Thỉnh thoảng nằm bệt ở nhà lại lẩn thẩn nghĩ "làm sao mà em lại có thể thấy mình đáng yêu được cơ chứ?" Tất nhiên là cuộc sống có thể bù đắp điều này cho điều kia nhưng cái giấc mơ thời con gái thì cá là chả bạn nào lại mơ ra như thế này cả. Và có lẽ trong sâu thẳm vẫn còn đó cái nghĩa đen của 1 bờ vai rắn chắc :) - lại nhớ entry mới của em Daisy, phải thêm là "con có chấp nhận anh ấy cả những lúc anh ấy mũi dãi thò lò, nhăn nhăn nhó nhó, nằm rên phò phò, co quắp co ro...không?".

Tất dĩ là mình chưa hề bao giờ có khả năng làm chủ bản thân đến mức thay đổi được bệnh tình cả. May ra thì có 1, 2 bí quyết: nếu lúc mình ốm mà có ai ngồi chơi hỏi chuyện để mình có thể nói chuyện nhiều thì mình sẽ đỡ đi rất nhiều. Hoặc giả như thời phổ thông, nếu vì đang làm bài kiểm tra thì mình có thể tập trung cao quá mà quên mất cả việc hắt hơi. Cũng vì điều này mà mỗi lần đi thăm người ốm mình rất quan tâm đến việc cảm nhận suy nghĩ của người đó, khơi gợi để họ nói chuyện tâm sự thoải mái. Cũng vì vậy mà mình thường rất kiên nhẫn chờ đợi và tìm cách cho câu chuyện được dừng lại 1 cách tự nhiên nhất. Thăm viếng chia buồn cũng vậy. Nhiều bạn trẻ thường huyên náo ồn ào 1 chặp, long long trọng trọng được vài phút rồi bấu chân bấu tay nhấm nháy giục về-mình rất buồn phiền về điều này. Nếu đến thăm viếng ai, hãy cố gắng dọn dẹp bản thân để có thể đến bằng cả tấm lòng và sự chú tâm, đừng diễn trò cho hoài huỷ tâm tình. Mình rất nhớ đoạn văn của V.Hugo trong "Những người khốn khổ" miêu tả giám mục Mirien đến thăm nhà những người đang có nỗi đau. Ông biết cách yên lặng bên họ để nỗi đau không biến thành 1 thứ trang sức của tâm hồn yếu đuối. Ông biết cách để thay vì cúi gằm nơi mặt đất họ biết cách ngước mắt lên trời cao. Mình cũng đã gặp nhiều người mà tiếc thay, những đau khổ họ gặp phải ở đời họ chưa biết cách nhìn nó bằng tâm tĩnh lặng như người quay bánh xe vùng biên ải Tây Tạng (Sư tử tuyết bờm xanh); ngược lại họ đeo đẳng nó và tự hoài huỷ trong thú thương đau, coi đó làm cho họ hơn hẳn người khác và cho phép họ phóng túng hình hài.

Điều gì nổi bật nhất trong cuộc sống của mình trước đây? Đó là mình sinh ra trong 1 gia đình bình thường, có cha mẹ là những người bình thường nhạt nhoà, có quê hương phẳng lặng đều đều, có cuộc sống không khổ đau quằn quại, không khó khăn gian khổ kinh người, cũng không sung sướng may mắn...tất cả đều bình thường phẳng lặng. Nó giúp cho mình có cái nhìn rộng rãi quảng độ, không bị dính chấp vào cá tính khác biệt, hoa mỹ điêu linh, phiêu phất bồi hồi. Trong điều bình thường đó mình thấy đủ ghềnh thác núi cao vực thẳm của nhân sinh mà không phải tin hin hòn non bộ trong sân hay lủng lẳng đầu lâu xương chéo trên ngực. Mình chưa bao giờ ao ước phải sinh ra ở 1 nơi khác hay 1 thời đại khác. Chưa bao giờ mong muốn điều gì lớn hơn việc hoà giải với những gì xung quanh. Thế thôi.

Cuộc đời mãi quay nhanh
Lên xuống như bánh xe nước
Thân này đã hiện hữu bao lần, quay tròn vô tận,
Thân này đã lấy hàng ngàn dạng hình khác nhau
Mỗi dạng hình lại huỷ hoại, lại hình thành
Như đất sét ướt hình thành trên bánh xe người thợ gốm

Cái thấp sẽ lên cao, cái cao lại xuống thấp,
Rồi một ngày-cứ đợi đi
Cái tối tăm sẽ sáng tỏ; người lắm của sẽ mất gia sản; mọi hình thái sẽ thay đổi trong trò nhảy múa vô tận của hai mặt nhị nguyên.

Con ơi, nếu con là một đứa trẻ đặc biệt,
Người ta sẽ khám phá ra con thuộc một dòng tái sinh và cho con vào tu viện với các Lạt-ma
Nếu con khôn ngoan và ăn nói trôi chảy
Người ta sẽ cho con làm việc văn phòng
và cột mình sau một cái bàn viết.

Mỗi con ngựa "tặng" cho con một đống chuyện phải làm,
mỗi giàu sang chấm dứt bằng sự tranh chấp,
Ai biết được, ngày mai nghiệp nào sẽ ào tới.
Ngày hôm nay gieo gì, một kiếp nào đó sẽ chín,
và sẽ gặt trọn vẹn, đó là điều chắc chắn.
Vì thế hãy tốt với mọi điều-vô tâm không phán đoán,
Không tham cầu điều xấu ác.
Tất cả, thêm hay bớt, được hay thua,
đều chỉ là ảo ảnh.

Đừng hy vọng, cũng đừng sợ hãi, con ơi,
đừng mong cầu, và vì thế cũng chẳng thất vọng.
Chấp nhận tất cả, nó đến hay nó đi,
Và sống thuận theo lẽ trời lồng lộng.
Hãy thật giản dị, chẳng lo âu,
Và sống thuận theo Phật tính đang ở trong con,
và yên nghỉ trong niềm vui của tự tính.

Con có thể bắn bầu trời bằng bao nhiêu mũi tên,
bao nhiêu cũng được, con à,
nhưng chúng sẽ rơi trở lại xuống đất tất cả (*)

(*) Đây là 1 bài kệ trong câu chuyện "Người quay bánh xe" mở đầu tập truyện do các Lạt-ma kể lại "Sư tử tuyết bờm xanh" mà ở Trung Quốc có 1 dị bản là "Tái ông thất mã". Mình thấy không cần thiết quan tâm đến những lý giải về "luân hồi, nghiệp báo, duyên hợp" trong Phật giáo lắm. Điều mình chú tâm là ở những mô tả về không dính chấp, phi tứ cú và cái nhập lưu vong sở của người học Phật thôi. Bánh xe ở đây là cái "mani" nhỏ mà bạn thường thấy người Tây Tạng hay cầm trên tay và quay liên tục-để công đức của lời nguyện được lan tràn suốt xứ xở.

Cũng chính vì những điều thấy biết này mà mình vốn xác định không trút lên con cái bất cứ một ước vọng nào của bản thân cha mẹ. Chữ "ước" bao giờ cũng đi với chữ "vọng" là cái không thật, không hiện tiền. Chỉ nghĩ sẽ sống như là 1 ví dụ về cuộc đời cho con nương vào nhân duyên ở đời là được. Đồng chí con thân mến, cha mẹ không ép con làm người đặc biệt, thông tuệ tài ba lỗi lạc hơn người đâu. Đồng chí cứ việc lớn lên và sống cuộc đời của đồng chí. Nhưng tình yêu của cha mẹ với đồng chí thì vẫn là vô biên :)

Quay trở lại với câu hỏi về làm chủ bản thân, có khi có duyên số thật các bạn ạ. Ngày đầu tiên vợ chồng tớ gặp nhau là trong 1 lần đi chơi với những người bạn chung trên bãi biển. Nàng, còn trẻ, đáng yêu và lắm chiêu, mới thỏ thẻ với tớ là "ơ ngoài kia có người bắt được con cua biển màu xanh". Tớ, còn trẻ nhưng đang băn khoăn với chuyện có đi tu không, còn rơi rớt nhiều sỹ diện của thanh niên hoi, hiên ngang thủng thẳng lững thững, cool cool đi về 1 vũng nước đọng trên bãi cát, đầu thầm nghĩ "nếu quả là bắt được con cua thì mình sẽ cưa nó". Trộm vía, nhà tớ ở gần biển thật nhưng là dân cày đường nhựa nói gì đến cua cáy, cả năm chả ra biển lấy 1 lần. Chỗ nước đấy nông toèn và hình như cua ghẹ biển thì chả bao giờ xuất hiện ở đấy cả, tớ cũng nghĩ là không có. Tớ cũng không tìm kiếm, mà thò tay xuống nước, đúng 1 chỗ thôi...và, tớ bắt được 1 con cua (ghẹ) biển. Vậy các bạn bảo có số không :)

Nhưng chưa hết, cuộc đời nó hay ở chỗ đấy. Con cua nó màu vàng chứ không phải màu xanh như nàng muốn. Dĩ nhiên ngày đó thì nàng nào có nghĩ gì nữa ngoài thán phục sát đất và mê đi ấy chứ nàng nhỉ? (Đùa thế thôi chứ mãi tận sau này đã rất thân nhau chẳng bao giờ nàng lại nghĩ là sẽ yêu tớ. Thế mình mới tài ba chứ nhỉ :) Hồi trước hay đi chơi lang thang với nàng. Hôm ốm thì chẳng nói làm gì rồi-khoẻ mới hẹn hò chứ nhỉ-những hôm khoẻ đi chơi tuyệt chẳng bao giờ mình bì hắt xì hay ho hắng gì cả. Có lần đi chơi 19-5, giữa mùa hè bỗng dưng có gió mùa đông bắc. Mình với nàng đi vòng quanh hồ Tây, trong lòng rất lo lắng vì trót ăn mặc phong phanh, rét run lên, kiểu này không ho không hắt xì mới là lạ. Vậy mà lạ thật, con cua vẫn màu xanh, và mình chả bị làm sao hết. Được nửa đường may quá trời đổ mưa đúng như mình mong muốn thế là có cớ mua áo mưa mặc cho ấm. Ôi chao làm sao quên được cảm giác có người ngồi sau vòng tay buộc cho cái dây áo mưa đây. (Có khi tôi bị nó lừa các bác ạ). Đêm chúng mình tỉnh tò với nhau rồi đi lang thang hết đêm mùa đông ấy-thế mà mình cũng chả bị làm sao cả mới tài chứ. Con cua vẫn màu xanh và có lẽ trong nhiều trường hợp quan trọng cơ thể chúng ta được khai thác tốt hơn hợp lý hơn. Đấy, vì vậy mà mình tin vào khả năng huyền diệu của bản thân nhiều lắm...

Bây giờ thì con cua màu vàng khè rồi. Vậy mới phải thêm vào
"I promise to love and honor you as my husband and forsaking all others, to be faithful in body and spirit; for richer or poorer; in sickness and in health for as long as we both shall live." Thêm vào mấy dòng sau:

"con có chấp nhận anh ấy cả những lúc anh ấy mũi dãi thò lò, nhăn nhăn nhó nhó, nằm rên phò phò, co quắp co ro...không?".

Căn nhà, vườn điền thanh và ô cửa sổ.

Vậy mà quên mất thật nhiều điều. Lúc nãy tôi cố gắng nhớ lại căn hộ tập thể mà gia đình tôi đã ở đấy từ lúc tôi khoảng 3-4 tuổi đến tận 13 tuổi. Khu tập thể 1 tầng 10 căn nhưng căn đầu vốn là nhà trẻ sau đó để hoang. Còn lại là 9 gia đình. Mỗi gia đình ở trong 1 gian nhà rộng khoảng 3,5m sâu độ 10m. Bếp nằm phía sau, ở giữa có 1 giếng trời khoảng 2m. Đằng trước chỉ có 1 cái cửa 2 cánh ở chính giữa. Phía sau có cái cửa sổ mở ra giếng trời. Góc giếng trời có 1 cái bể nước có nắp khoảng 1m3. Hàng ngày phải gánh nước đổ vào bể. Cạnh bể nước, bên dưới cửa sổ để 2 cái xô. Trong bếp gần 1 nửa bên tay trái là chuồng lợn, phần còn lại gồm 1 chỗ để trấu và củi, 1 phần là bếp củi. Cũng có thời gian nhà đắp bếp lò nhưng ít thôi. Trước mỗi nhà là 1 khoảng sân có chiều rộng khoảng hơn 3m. Thường là làm giàn mướp ở bên trên. Mỗi nhà thường trồng 1 cây gì đó, phần nhiều là xoan để có thể kết hợp bắc giàn mướp. Tiếp theo nữa là 1 mảnh vườn dài, chia làm nhiều phần, gần nhà trồng rau, tiếp theo có thể trồng khoai lang. Tiếp nữa là mảnh đất trũng ngập nước thường để hoang hay trồng điền thanh. Khu tập thể nằm giữa vùng đất trống. Một phía là cánh đồng, 1 phía là phía sau bệnh viện, gần nhà xác. Hồi bé lũ trẻ con chúng tôi thường ra rình ở đấy để được xem người chết hay mổ pháp y. Có lẽ vì vậy mà chúng tôi thường không biết sợ ma là gì cả. Sau này khoảng 16 tuổi (khi đã chuyển nhà) có 2 lần vào gần nửa đêm hôm rằm tháng 7 tôi một mình đi ra nghĩa địa giữa cánh đồng sau làng để xem có gặp ma không mà không thấy gì. Tôi đứng đó trong ánh trăng sáng tỏ, dưới hàng cây phi lao và gần như muốn gọi to lên xem ma có thấy tôi không. Kỳ cục thật, tôi không kể với ai về điều này nhưng tôi nghĩ là nếu có ma thì họ cũng sẽ làm bạn với tôi thôi. Bà tôi đi xem bói thường kể là họ bảo tôi có nhiều người quý mến, cả trần cả âm. Khi nào ốm nhiều là vì có người âm quý. Vậy chứng tỏ tôi hay chơi với người âm rồi :)

Trong nhà đồ đạc chẳng có gì nhiều, 2 cái giường đôi ở 2 đầu nhà, giữa là cái bàn uống nước, góc phải sát cửa có cái chạn, chỗ còn lại để tủ quần áo và để xe đạp. Cái giường phía trong nằm xuống có thể nhìn thấy 1 khoảng trời xanh ngăn ngắt. Không hiểu sao trong ký ức của tôi luôn nhớ hình ảnh này: năm đó chắc tôi khoảng học lớp 2-3, em tôi còn bé chưa đi học. Một lần hiếm hoi 3 mẹ con tôi rỗi rãi vào buổi trưa cùng chơi trên giường. Tôi nhớ tôi đã hỏi mẹ về câu ca dao mẹ đang đọc cho em tôi nghe

"Con cò bay lả bay la
Bay từ cổng phủ bay ra cánh đồng"

Tôi hỏi về cổng phủ, tôi không biết nó là cái gì. Mẹ giải thích gì đó nhưng tôi chỉ nhớ cái cảm giác nằm lăn ra nhìn bầu trời xanh ngăn ngắt và tưởng tượng có con cò trắng đang bay ngang qua trong lúc mẹ đang nô với em. Tóc mẹ đen vừa mới gội bồ kết rất thơm. Trí óc tôi lưu giữ tất cả: buổi trưa, bầu trời và cánh cò, mẹ chơi với em và mình nằm bên cạnh, mái tóc mẹ đen, ướt và hình như có mùi bồ kết...

Gạch đầu dòng những gì của ngày mai


Và khi tro bụi


- 1 cuốn sổ mỏng trên mặt bàn. Những suy nghĩ thoảng qua. Vụt chạc.



Mô tuýp:

- Cuộc sống trên tàu-vô định-gọn nhẹ-sang trọng-vô lo
- Cuốn sổ ghi đời
- Vết đứt với hiện tại-không thân thích
- Dứt bỏ quá khứ-cho đi tất cả những gì ưa thích, quen thuộc-tại sao cho? Mà không phải là huỷ.
- Dấu ấn của thời kỳ từ bỏ tiếng mẹ đẻ
- Homo Faber của Max Frisch
- Cho 1 người xa lạ/phải là người xa lạ-mình là ai-tôi và người lạ
- Lưu lạc-không quê hương
- Cha nuôi-dậy thì-lớn-cây đàn-âm nhạc-tuyệt đối-lựa chọn-an phận-quyết định-sống-chết-sự thực-ngộ nhận-sự thực-biến cố-muộn-lỡ nhịp-việc cô An-Mi nhớ ra quá khứ có ý nghĩa gì không?

Thực ra chỉ có 2 nét phác chính:
+Chuyến tàu-Trí nhớ suy tàn-Nguyễn Bình Phương
+Cuốn sổ/chẳng biết ghi gì-hoặc viết rất nhiều nhưng từ chối xác nhận-Kẹo Mút

NBP:-Thực ra việc ra đi không phải vì đích đến-vì chuyến tàu

Cuốn sổ-người lạ-1 đời sống khác-lảng tránh đối mặt hiện tại/và hy vọng-1 cái gì khác. Tại sao khác: hy vọng ở sự thay đổi, thoát ra, vượt ra giới hạn hiện trình của bản thân

Tưởng tượng cuộc viễn du của mình thì cũng thường thôi-đẩy sang 1 vị trí khác-lôi mình đi vào 1 tình huống/câu chuyện 1 đồng xu-Andecxen

Sống trong tình huống: lựa chọn. Biến cố quyết định-tại sao lại đi phớt qua?

Tiểu luận của A. Camus: Không có ý nghĩa chứ không phải là vô nghĩa.

- Câu chuyện ở trung tâm và không thể ở trong trung tâm-hay không có trung tâm-cảm nghiệm ly cách.

[Giấc mơ:
+Gia đình: gượng gạo, buồn nản, lo lắng, tủi tủi, đơn độc
+Cái chết: hoang mang, không nghĩ được gì, khóc]

Giấc mơ mặt trời-2 nửa

Trở về chính mình/bị quên lãng vì chối bỏ? Ko, ko phải lý do chính.

Tàu hoả-vỏ sắt, 1 cuộc sống hoàn chỉnh, 1 lộ trình duy nhất, an toàn tất định. Tiếng bánh xe quay đều 1 nhịp điệu-nhịp thở. Con người tái hồi trong lòng mẹ-trở lui.

- Trở về chính mình hay rút lui hoàn toàn? "Trí nhớ của trái tim"/cảm xúc xưa cũ.
--------------------



Người ta nói "trở về", "quê hương"-tức là người ta luôn cảm thấy sống-có cái gì đó giống với chuyến đi/hành động đi. Đặc điểm là gì?

+Phải bước tới
+Mọi cái thay đổi và mình cũng thay đổi
+Phải hướng đến đâu đó
+Chưa đạt đến
+Để lại phía sau
+Gắn với tiến trình
+Tương tác với tha nhân/người khác
+Mệt mỏi
+...
------------------------

Bây giờ và ở đây.

Ở nhà, mỗi lần thắp hương cúng gia tiên tôi thường phải nghĩ 1 lúc xem sẽ khấn gì. Đầu tiên bao giờ cũng nghĩ đến người thân, mong khoẻ mạnh bình yên. Sẽ lại thoáng nghĩ nếu bình yên có thể xin thì nên xin cho tất cả mọi người.

Lên chùa, tôi thường lúng túng không biết phải làm gì. Thường cố yên lặng.


Thường nói với em là cốt yếu của Phật Pháp hình như là ở chỗ tự mình. Nên Phật vốn không thể cầu. Nhưng vẫn đưa em lên chùa thắp hương bởi chúng ta là người cần nương tựa vào nhân duyên.

Thắp hương. Cốt ở Tâm nhang. Cây hương thẳng. Khói thơm hoá từ Có sang Không. Chân hương đỏ cốt ở giữ lòng son. Thắp 1 nén hương là để chính cái Tâm mình, chiêm niệm sự Tĩnh lặng.

Hoá vàng. Người chết không hẳn là hết. Nhưng là về chỗ KHÔNG THẤY ĐƯỢC KHÔNG BIẾT ĐƯỢC. Hoá vàng là 1 nghi lễ. Cốt yếu ở cảm giác bình yên thanh tẩy từ LỬA. HUYỄN HOÁ. Nên thận trọng, chăm chú và tĩnh lặng.


Tất cả đều vốn ở chỗ trở về với khoảnh khắc hiện tiền. Nhân quả vốn chính là trong 1 sát na mà thôi. Làm công quả chưa hẳn là để cho kiếp sau. Cốt đưa Tâm về với Tĩnh Lặng trong sát na ấy mà thôi.

Từ bi có cội nguồn từ trí huệ. Khi ta hiểu rõ, thấy biết như vậy về 1 con người với nhân quả duyên hợp thì ta chẳng thể ghét họ được. Nhưng khi chưa đủ đạo hạnh thì việc thấy biết cõi người quá rõ khiến người ta mệt mỏi tuyệt vọng. Cái này C.Jung gọi là "nỗi buồn của Christ"


Khi ở tận cùng của tuyệt vọng, nếu hợp nhân duyên, có khi VỌNG sẽ tiêu tan.


Hiếu đễ. Người đời vụt chạc nên cổ nhân bầy ra phương tiện mà có lễ Vu lan. Há lòng Hiếu phải để riêng cho 1 ngày thôi đâu? Nhưng bởi chúng ta là người, chúng ta cần hộ tâm nhiếp tâm để giữ cho ngay ngắn. Nho gia hương nguyện thường chê người xuất gia lục thân đều lìa bỏ, không phải là người. Vốn họ không biết Phật đề cao chữ Hiếu vì đâu. Cốt ở chỗ cha mẹ ta là cái ĐẠI NHÂN DUYÊN lớn nhất, thiết cốt nhất. Phật pháp chỉ cho ta vào chỗ BẤT MỊ NHÂN QUẢ chứ không phải để có thể BẤT LẠC NHÂN QUẢ. Nếu không làm được chữ Hiếu với cha mẹ thì những điều khác đều là hư vọng cả mà thôi.
-----


Năm xưa lúc mới biết cái tâm mình, tôi viết những dòng này. Trong căn nhà trọ của bạn. Khi tỉnh rượu. Lúc tàn canh. Cho chính mình.



Lòng giờ buồn như lá

Lá trong chiều heo may

Một mai đành theo gió

Nắng đổ và mưa rơi..


-Chao ôi là thân lá

Suốt một đời mong manh

Sao chẳng làm cơn gió

Phiêu du mấy phương trời..


-Hôm nay còn thấy lạnh

Se bạc theo chiều đông

Và ngày xưa hườm nắng

Chẳng đã từng xanh tươi


Hơn ngày nao đổ xuống

Sắc vàng mặc heo may

Rồi thôi làm cát bụi

Tan vào chiều không tên


Dưới kia là Đất mẹ

Với bao lần lá rơi

Nắng và mưa và gió

Cát bụi thành thân ai?


Lắng nghe từng nhịp đập

Yêu cho trọn đời này

Từng khắc từng khắc một

Bây giờ và ở đây


Kìa một cơn gió tới

Hay đã tự ngày xưa

Dạo chơi ngàn phương lạ

Đọng lại vùng lá reo…


Phiêu phong một thoáng xa rồi

Lộc xanh lại hé-Đã rơi lá vàng

Dõi theo bóng nắng đang tàn

Ngàn cây rũ lá với ngàn cát bay…

...Bước xuống vườn cà hái nụ tầm xuân

Rồi thì chàng cũng vào đến những công ty như "In vét con dao" của M. Nguyễn Trần Bạt hoành cbn tráng đương đại. Chàng làm ở phòng FDI hẳn hoi nhé. Chàng tham gia nhiều dự án lớn. Chàng được sếp gái thương...bị thằng em trưởng phòng nó ghét...bị công việc khó nó hãm...

"Rồi anh lại ra đi
Bắt đầu tự thuở ấy
Khi trời mờ hơi sương.."


Ghi chú là chỗ này tớ hát nhé. Như Thanh Hoa hát ấy. Chuyện đời chàng cứ vắt vẻo chông chênh như vậy mãi và các bạn sẽ bẻ bai tớ có gì giống đâu; đọc thấy xúc động ...bỏ cố nội. Vấn đề là ở chỗ này. Chàng lý tưởng nhưng chàng dốt. Dốt đặc. Logic của chàng là logic cảm tính. Chàng biết 25% phí là bao nhiêu tiền nhưng kỳ thực chàng không biết "cộng, trừ, nhân, chia". Các bạn có tin được không? Không. Hẳn rồi. Vậy tớ xì nốt ra này: chàng không đọc được những con số lớn hơn 1.000.000. Nhiều số không là chàng hoa mắt. Chàng không phân biệt được chúng. Một cách bí mật - tất nhiên mình tớ biết bí mật đấy rồi bây giờ là các bạn. Tớ đã từng yêu cầu chàng mua lại sách toán cấp 1 để tớ dạy lại chàng cách cộng trừ nhân chia. Tớ thề với chàng là chỉ dạy đến khi nào chàng biết phân biệt hàng với lớp là tớ thôi. Nhưng có lẽ tại tớ dạy dốt nên chàng không theo hết khoá đấy. Còn đang dang dở ở phép nhân. Chàng vẫn mãi mãi không biết hàng lớp của những tỷ đồng. Chàng mãi mãi là chàng hề lơ láo trên tuồng đời. Chuyện tớ dạy dốt không phải tớ nói khiêm đâu - bằng chứng là khi chàng hỏi tớ thế nào là mệnh giá tối thiểu của cổ phiếu thì tớ đã chịu không thể nào nói rõ cho chàng được. Cho tới khi vợ thân yêu vĩ đại và cụ thể của tớ
trừu tượng ngẫu nhiên nhảy vào bảo "anh cứ tưởng tượng như rút tiền ở ATM vậy". À, rút tiền thì chàng biết. Chàng kết luận là đã hiểu. Và lúc đó chàng đang làm tư vấn FDI cho "In vét con dao" đấy. Tay ngang như tớ sau bao lần lẩn mẩn mày mò tìm cách hiểu cái chàng đem hỏi cuối cùng cũng nghĩ ra 1 giải pháp thiên tài: tớ cho chàng cóp cái file excel để chàng sửa số. Nếu chỉ thế mà xong thì đã đành. Nhưng chàng không cam tâm. Chàng nhất quyết muốn tớ giải thích thế nào là NPV với IRR cơ. Chàng thành thực muốn hiểu tất cả mọi sự. Nhưng chàng dốt một cách trơ trọi.


Nhưng trí tuệ cảm tính của chàng, kinh nghiệm xông pha trận mạc của chàng với những chàng nông dân Thái Bình đem mảnh ruộng đi lập dự án vay 200 tỷ, với những con nợ của chàng...cũng đủ giúp chàng có một nghiệp vụ vững vàng chấp chới ở khu vực theo dõi dự án và xử lý phát sinh. Trò đời nhiều lúc cũng ngộ. Người ta cứ bí hiểm với nhau, múa múa vờn vờn mà thành ra cái may Vi Tiểu Bảo nó cứ bám theo chàng mãi. Vừa đủ lẵng nhẵng để chàng ngửa cổ chuẩn bị đón cái tuổi 40 phía trước đâu đó dăm năm nữa. Chàng vẫn độc thân và chưa yêu được ai. Vẫn hăng hái xung phong vào những mặt trận ác liệt nhất như KPMG...này nọ. Mặc cho mấy tháng làm trợ lý tổng giám đốc đi mây về gió vi vu hờ trước đó vừa suýt cho chàng nếm mùi đao búa. Vẫn một con xe ghẻ với cái phòng trọ bé tí nhưng giờ gần trung tâm hơn. Độ rày chàng thưa đến gặp tớ. Tớ cũng thưa gặp chàng. Có lẽ đã gần 1 năm. Từ độ chàng hỏi tớ làm sao lập công ty để bán hoá đơn đỏ. Tớ sợ. Sợ chàng mệt rồi, muốn nhanh nhanh kiếm chút vốn liếng với đời. Hay đơn giản vì cuối tháng chàng phải đóng tiền nhà rồi. Cái IBM phò chàng bán đã lâu. Nhưng lại hay tin đâu đó chàng đang làm trưởng phòng kinh doanh của 1 công ty mới nổi, rất to, nhưng là privacy nên tớ không tiết lộ đâu. Chàng làm trưởng phòng vài lần rồi. Tớ mong sớm thấy ngày chàng yên ấm hưởng tước Lộc Đỉnh Công bên 1 Song Nhi bé nhỏ nào đó. Mong cực. Tớ trông chàng như trông cây sào dò nông sâu nước ngược dòng đời.



Trèo lên cây bưởi hái hoa
Bước xuống vườn cà hái nụ tầm xuân...




Cây cột to đùng đã sụp xuống cũng vài năm. Yếu ớt và mỏng manh trong vòng tay một Song Nhi nào đó. Còn chàng, bao giờ chàng lại uống cà fê với tớ để phân tích tình yêu tình báo như độ nào? Song Nhi ơi, em ở đâu - dưới tán bưởi trong nắng đầu hè hay bên khóm tầm xuân xanh...

Trèo lên cây bưởi hái hoa...

"Nếu tôi là ổng" là một câu điều kiện không có thật trong tiếng Anh, ở bất cứ thì nào. Bởi vì đơn giản điều đó là "không có thật". Chỉ có trong giấc mơ chúng ta mới có thể thực hiện nổi điều này. Rất đơn giản, tự nhiên ta thấy ta là ai đó trong khi vừa là ta - tự nhiên và lập tức. Bạn nào để ý sẽ thấy trong vài giấc mơ nào đó bất kỳ, ta nhảy từ cảnh này sang cảnh kia một cách chớp nhoáng không cần lý do gì hết ráo. Và ta có thể là con gà hay thấy người khác là con gà một cách bình thường, hồn nhiên. Dịch sang tiếng người lúc tỉnh thức điều đó gần tương tự như "Tôi thấy anh ta như con gà vậy", hay "Tôi như con gà tồ này". Còn nếu ta nói "Nếu tôi là con gà" thì tất nhiên ta cũng phải chia ở dạng điều kiện không có thật. Vậy chuyện ở sau đây mà tớ sẽ nói là nói trong lúc mắt nhắm mắt mở các bạn đừng chấp nhé


"Nếu tớ là ổng" thì tớ sẽ nghĩ thế nào khi có người (nhất là bạn) nói về mình thế này nhỉ? Bần thần bối rối, bực tức khinh bỉ hay mệt mỏi chán nản...thì cũng thấy có người nói rồi. Và trước hết tớ có lẽ cũng sẽ như thế chăng? Không biết. Nhưng giờ tớ muốn làm một phép thử mới. Nguyên do từ một sự mê tín nhảm nhí của tớ về con người. Nhưng chót đã là lựa chọn của tớ mất rồi. Nên bây giờ tớ muốn thử "nếu tớ là ổng" - gồm cả hai con người với một giả thuyết ban đầu là luôn muốn tốt và chỉ làm điều tốt cho mình cũng như cho người thôi. Để xem tớ có tự mâu thuẫn không ấy mà. Cũng để xem bộ lọc của tớ hoạt động có tốt không thôi. Chứ ai chả biết đây là câu điều kiện không có thật ở mọi thì rồi!

Việc khó khăn này tớ có gì để bắt đầu không? Xin thưa tớ có. Tớ có một mối giao tình thâm thiết với một anh Đông-ki-sốt từa tựa như vậy. Vả chăng, hình như nhiều bạn cũng ít nhiều cho tớ là như vậy - nhưng hổng thấy các bạn đó nói, chắc chưa hệ luỵ gì đến nhau đây. Quay trở lại với anh Đông-ki-sốt của tớ nhé. Anh hơn tớ 5 tuổi, lớn lên trong một gia đình lao động bình thường ở Yên Bái, văn chương lắp bắp, người thấp , trán dô, mặt láo nên khả năng rất cao là anh ấy không bao giờ bén mảng đến vườn văn hoa bay chim hót do đó mà những chiếc cối xay gió của anh ấy hiện giờ chỉ tập trung vào việc có một văn phòng luật riêng và "làm việc như Tây, kiếm tiền nhiều như đại gia và giúp đỡ mọi người hết khả năng của mình thôi". Ảnh học khoa Luật trường Tổng hợp ra. Và nếu người ta chịu cấp văn bằng cho một chàng trai học chui từ buổi đầu tiên đến ngày cuối cùng thì ảnh có thêm một bằng tại chức ngoại ngữ. Hỗn danh của ảnh có thêm một chữ "AIDS"-"ết" ấy mà-bởi thói ăn ở luộm thuộm bẩn thỉu. Bẩn, luộm thuộm thế nào ư? Bẩn như các bạn xa nhà thời sinh viên hơn chục năm đổ về trước ấy mà. Bẩn, hay luộm thuộm hay kỳ cục như chuyện chàng luôn ngồi trong nhà xí mà không bao giờ chịu khép cửa ấy mà. (Chàng tâm sự với tớ - chứ tớ chưa đụng hàng bao giờ - là để cho có cảm giác hơi phiêu lưu mạo hiểm). Các bạn đừng vội cười con người rừng rú ấy nhé. Kiểm điểm lại bản thân xem nào. "Phiêu lưu, mạo hiểm" của chúng ta chắc chỉ như các nhân vật trong xi-nê thôi: sạch sẽ, đẹp đẽ, sẵn sàng và lãng mạn - đương nhiên bụng dạ ổn định, không đề cập đến Cá nhân tớ thấy trong tình tiết sự vụ li kỳ này ngút ngát sự phiêu lưu mạo hiểm đến chân tơ kẽ tóc luôn! Ly kỳ như ngày chàng bảo tớ có đi học tại chức ngoại ngữ như chàng không. Như chàng - có nghĩa là ăn mặc gọn gàng sạch sẽ, đến sớm nhất vào hôm tập trung, làm quen với người trực cửa hay bất cứ ai đó đến sau. Lờ lờ, tảng tảng lẫn vào trong cái nhập nhằng nhộn nhạo nhá nhem của bất cứ lớp tại chức nào của thời hiện đại này mà vui vẻ đi hết mấy năm học với các bạn như ai. Mà không mất 1 xu! Giờ chắc chả cần thế. Hôm rồi trước cổng trường ĐH nọ tớ đã thấy mẩu giấy in dán trên cột điện nguyên văn thế này:

"Chúng em là nhóm sinh viên trường X, trường Y...nhận đi học hộ cho các anh chị học tại chức, thạc sỹ...Chúng em xin cam kết sẽ thực hiện các buổi học có ghi chép, điểm danh và làm bài tập đầy đủ.

Giá cả theo thoả thuận trực tiếp. Liên hệ: 09..../04...."

Ôi giời, chàng thông minh phiêu lưu bao nhiêu mà ngày đó cũng không nghĩ ra nổi là lại còn có thể đem cái phiêu lưu mạo hiểm của chàng năm đó ra mà kiếm lấy bộn tiền sao? Thật, sóng Tô lịch lớp sau đè lớp trước quá thể đáng! Tớ hồi đó thì còn nói làm gì! Chỉ dám đem ước mơ phiêu lưu mạo hiểm phẳng phiu có nếp gấp ấy sang trường Tổng hợp vào giảng đường liên khoa Sử-Triết-Luật nghe lỏm một trong bốn cây cột to đùng của ngành sử học nước nhà giảng giải về "cơ sở văn hoá VN" trong trình hiện thổ cẩm và bia chai HN thôi. Còn nhớ được bài nói về câu ca dao "Trèo lên cây bưởi hái hoa/ Bước xuống vườn cà hái nụ tầm xuân" đây. Lúc nào tớ rỗi, tớ tán.


Chàng xấu nhưng chàng lại vô cùng tự tin vào bản thân mình. Tin mãnh liệt vào sức quyến rũ kinh người của mình với các em gái. Chết cái là chàng cũng tin vào tình yêu sét đánh mới chết chứ! Chàng gặp một em gái năm nhất đến chơi khu nhà trọ chúng tớ buổi chiều là chàng mắt sáng rực, tóc dựng ngược, khoan thai xoắn xuýt bên em với bao la trời biển Đông Tây Kim Cổ...thật một trời tình mộng, khiến em dù sao cũng thẫn thờ mất một lúc lâu, lén ngửa cổ lên giời tìm con ong cái nhạn để cười duyên, mắt chớp chớp. Ăn tối xong là chàng sẽ tình nguyện đưa em về. Đi bộ thôi. Trên con đường làng ẩm ướt dưới bóng cây rì rào ấy hết 200 mét đầu thì chàng sẽ tỏ tình với em. Đi hết 20 mét yên lặng bối rối của em thì đến gần vườn chùa. Chàng như bao lần hấp tấp trước sẽ thành thực tin rằng em yên lặng là em đồng ý và sẽ vít cổ em mà trao nụ hôn nồng nàn. Vít một tay còn tay kia thì...bóp bóp...(Ty Văn hoá kiểm duyệt mất một đoạn). Rồi sẽ ăn tát. Rồi sẽ về lôi tớ đi uống cà fê băn khoăn đến sững người tại sao mối chân tình ấy của chàng lại bi thảm thế. Lần nào tớ cũng kiên nhẫn giảng giải cho đồ rừng rú ấy về cái tâm sự e ấp, cái ước mơ thanh tao của người Kinh chúng tớ. Nhưng xem ra nước đổ đầu vịt đực. Chàng miền Thượng ấy không rút được nhiều kinh nghiệm lắm. Được cái càng thêm biết ơn tớ đã chịu hiểu thấu nỗi lòng chàng.


Rồi thì chàng cũng ra trường. Để lại một mối tình với một em sơn cước Hoà Bình học ĐH Luật năm nhất. Một mối tình cực băn khoăn bối rối. Cuối cùng thì chàng cũng gặp nghiệp báo của mình. Em không đẹp, da đen nhưng mắt to và có duyên. Ngày đầu em xuống phố, thay đồ gội đầu xong là em sang bên phòng tớ lúc đấy có 3 thằng đang lúi húi vẽ vời đàn đóm. Em se sẽ ngồi xuống xin phép được cùng chơi. Se sẽ hỏi han. Làm chúng anh đây cuống, chúng anh ngượng. Căn bản chúng anh chưa tới tuổi tán. Tối. Chàng đi học lớp tại chức về và chàng lại bị sét đánh lần nữa. Lần này sét to, chát sém hết tóc tai mặt mày. Chàng yêu, yêu điên cuồng và ồ ạt. Em yên lặng lắng nghe. Có hôn. Bóp cũng được. (Các bạn đừng nghĩ bậy. Thời chúng tớ chỉ đến đấy thôi. Không có gì khác nữa đâu). Nhưng nhất quyết em không nói là yêu hay không yêu chàng. Chao ôi tê tái, bẽ bàng. Bao nhiêu khí thế đàn ông, cả một rừng chí khí của chàng không biết đặt để vào đâu. Và oái oăm thay, trời già trêu bạn trẻ. Nàng lại thích một anh khác. Cũng trong xóm liều chúng tớ. Ôi, cái xóm liều yêu dấu. Một khu nhà với hơn hai chục mạng đủ cả Văn, Hàn, Triết, Luật, Thợ xây thợ hồ, cảnh vệ bala...Cả một vườn quả chục mẫu thơm lừng mùa ổi nhé. Cả một cánh đồng phía tây cho những chiều tà chạng vạng nhé. Một giáo đường yên dịu, một mái đình yên ả trầm tư,, một vườn chùa xao xác nhé. Những đêm đêm ngùn ngụt khí thế tửu chiến với các chàng Hàn Xẻng, Nhật Bủn đến cưa chị em nhé. Một thằng Hàn Xẻng đã thành công đậm khi trình diễn màn say rượu đến trước cổng nhà chúng tớ lúc hai giờ đêm mưa gió và gào to lên "Th..ơi, anh yêu em". Nó lăn ra ngủ trước cổng. Còn nàng thì thu lu kéo ghế ôm chăn ngồi trông ở trong vì bà chủ nhà nhất quyết không dậy mở cửa. Cho đến khi biệt đội can thiệp nhanh chúng tớ thiết kế vụ cẩu nàng ra khỏi hàng rào đưa tình yêu sang một bến đậu mới...

...Nhưng chàng thì không được diễm phúc ấy. Chàng mãi mãi là chàng hề lơ láo trên tuồng đời. Số chàng rồi. Nàng Bạch Tuyết ngăm đen ấy phải lòng chàng Văn Nguyễn Du của chúng tớ. Ôi giời, đây lại là một đại nhân vật nữa, mà khéo ra tớ sẽ viết thành tiểu thuyết đấy. Nhưng dại gì. Mình còn trẻ đâu ngu gì để tinh hoa phát tiết hết ra thế được! Chàng Nguyễn Du là một người lơ đãng. Chàng ở cõi Văn thực. Rất ít ghé cõi người. Quả tình văn chàng cũng hay, gọn gàng và bí hiểm. Nhưng chàng, như một vănn sỹ chân chính hiếm hoi còn sót lại, không hào hứng lắm với một tìn yêu cụ thể như thế. Sân khấu xoay 180 độ. Nàng tha thiết kín đáo bày tỏ. Nhưng chàng hôn mà chàng không yêu. Chàng có nhớ nhưng chàng không yêu. Ôi. Những kẻ yêu đương tội tình chi mà trời đày đến tệ...


...Chàng Đông-ki-ết của chúng ta ra trường đúng hẹn và về nhà báo cáo kết quả trước khi quay lại Hà Thành "còn ta với mày". Nhưng sự đời éo le: mẹ hiền ở quê đã chuẩn bị trước cho chàng một tương lai ông thông ông phán ở tỉnh rồi. Tất nhiên là chàng không chịu. Nhưng tất nhiên chàng hiểu mẹ. Người mẹ đã chèo chống con thuyến ọp ép của gia đình chàng qua ngày tháng năm. Chàng là cả. Em chàng tự kỷ. Tức là không khôn. Không mạnh mẽ như chàng. Một tay mẹ chàng bươn chải. Bản thân chàng cũng thú nhận không có tuổi thơ. Tuổi thơ chàng ngày học lớp 1 đã biết xui mẹ bán hàng nước và chàng trông quán. Tiền cho vào một hộp tôn có lỗ. Tuổi thơ chàng xui mẹ đi hút cát dưới sông lên bán. Nhưng chàng không cam tâm với một tương lai cụ thể như vậy. Chàng giận mẹ khoác ba lô xuống Hà nội một tối. Hôm ấy ma nhập thế nào mà bên tách cà fê tớ đã nói điều gì đó không liên quan đến tình yêu, không liên quan đến sự nghiệp. Tớ nói về những người mẹ lặng lẽ giặt chiếu bờ sông. Về những mệt mỏi chông chênh cuối ngày bên người chồng vô tích sự...Rồi cũng đột ngột như khi chàng xuống núi; 5g sáng hôm sau chàng xách ba lô về rừng. Phải về rừng và đi biệt 3 năm. Chàng lên hẳn Trạm Tấu. Làm thầy ký ở toà huyện. Viết thư chỉ cho tớ chỗ nhỏ tý trên bản đồ, nơi đa phần là dân tộc. Chàng nhiều hoài bão. Đã mở lớp dạy Anh văn. Tham gia Đoàn Đội. Dự định phát một quả đồi gầy một trang trại. Đã mua 1 ti vi đen trắng và đang cặp kè tạm với một em già đã có gia đình nhưng chán chồng. Môt lần chàng thụ lý hồ sơ 1 vụ ly dị. Em đẹp và đau khổ. Thằng chồng nghiện, vô tích sự. Một con nhỏ. Em bỏ nó sau một đám cưới quá sớm và xuống Hà Nội làm vũ nữ trong New. Mãi sau này khi lại về Thành chàng tình cờ gặp em trên tàu khuya và yêu nhau cũng được mấy năm sau này...đấy là chuyện về sau.

Rồi chàng theo đúng kế hoạch cũng về đến thành phố quê hương chàng. Rồi chàng vỡ mộng. Bởi những võ chàng biết, chàng tích cóp vô dụng ở đây, trên quê chàng. "Khác phái khó đánh nhau!" Chàng lại tay trắng xuống núi sau hơn 4 năm biền biệt. Chàng xuống phố khi bạn bè đã ổn định và đang thăng tiến rất nhanh. Chàng không liên lạc với ai. Đi làm thuê cho một khách sạn mà việc chính là quét hành lang và bật tắt điện sáng tối. Rồi chàng cũng kiếm được việc. Đi tìm nhà cho tây thuê. Đi phát tờ rơi. Đi đòi nợ thuê. Có tên công ty đàng hoàng. Miệt mài. Không mệt mỏi và tràn đầy tin tưởng. Hệt như ngày xưa tình ái thuở nào. Giờ thì chàng khoan yêu vội. Chàng xác định thế. Sự nghiệp cái đã. Chàng quyết chí và bắt đầu rất thấp nhưng chàng chưa bao giờ tủi hổ gì. Chỉ muốn âm thầm vươn lên. Trời cũng chẳng thương chàng là mấy. Chàng đi học đúng thời nhưng ra trường lệch thời. Văn bằng cử nhân Luật của chàng hoàn toàn vô tích sự. Nhưng chàng không mỏi. Chàng luôn có một tập dày những mẩu báo cắt ra, ghim cẩn thận. Chàng thi gan với các nhà tuyển dụng, không thèm xem đến điều kiện xét tuyển. Chàng biết tất cả các công ty lớn ở Hà Nội. Tớ cũng thi gan với chàng những lần miệt mài phân tích tình hình và định hướng cho mai này. Chàng trông vào tớ như nhìn đám cây bụi xa xa để nhớ đường về. Tớ trông chàng như cái sào dò nông sâu nước ngược dòng đời xô đẩy. Có lần chí phiêu lưu phẳng phiu có nếp gấp của tớ lại thót lại khi chàng mất việc chỉ vì nói dối công ty đi dự lễ tốt nghiệp của tớ. Tớ chỉ mời chàng thôi. Cái công ty chết tiệt. Công ty khỉ gió. Công ty đếch gì, chuyên đi tìm nhà cho Tây thuê. Công ty (bị) chó đuổi, hắt nước như cơm bữa. Tớ nản nhưng chàng không nản. Chàng lại dở dở với tớ từng sấp mẩu báo cắt và trù định cuộc chiến mới. Chàng trông tớ như cái cột điện nhớ đường. Tớ trông chàng như cái sào thăm nước nông sâu...

không đề

Sông lặng lẽ như đời
Triều dâng
Ôi, khát vọng.

Lang thang trong thành phố

Entry for June 15, 2007

Đểu thật! Mình từ lâu rồi mất ý thức về thời gian. Không ngày tháng, không giờ giấc. Chỉ còn lại là những việc gì đã làm và nhớ được. Vấn đề là ở chỗ: đó là thời gian của riêng mình. Mất hết tương quan với xung quanh. Như hôm trước, đang định viết là hôm qua mới sực nhớ đó là hôm kia đã có một kinh nghiệm trở lại với mình. Làm kẻ lang thang vật vờ vô định. (Mà thực sự ở giai đoạn này khi mà không bạn bè, không đồng nghiệp, không thân thích - không một mối liên hệ thân tình đơn giản nào cả thì chẳng đích thị là thằng lang thang à?)

Gửi xe ở Bưu điện Bờ Hồ rồi bước qua đường tìm một cái ghế đá để ngồi. Thực ra thì thích ngồi bên kia hơn vì view nhìn xa vắng hơn, lại tránh được nắng hướng Tây nhưng rốt cuộc ngại đi xa quá mà vẫn ở bên này. Khó mà kiếm một cái ghế nào trong bóng râm lại chưa có ai ngồi. Giải pháp trung hoà: một chỗ có nửa phần ghế dưới bóng liễu lưa thưa. Như vậy hơi nắng nhưng có cái mũ bán kem với lại đeo cái kính mát nửa mùa vào là trời đất nom rất tuyệt. Như vậy cũng sẽ không có ai mon men lại gần xung quanh nữa - trời nắng mà. Huống hồ hẳn mình nom rất giống một thành phần khó tả, đại loại không nên dây vào.

Giờ phải lùi lại chút nữa, tức là vào khoảng gần 1g trưa hôm đó. Phố Tôn Thất Thiệp có lẽ là cái phố có tên phố ngắn nhất mà mình biết (ngoại trừ Hoả Lò xem ra không nên gọi là phố nữa). Có cả thảy 6 số nhà là hết một dãy phố. Nó nằm kẹp ở gọng kéo Điện Biên Phủ với Trần Phú. Mình tò mò phi xe thẳng về phía cuối đường, vắt ngang qua Trần Phú thì nó thành một cái ngõ. Chợt nhớ ra có lần bác Dung dẫn mình đến chơi nhà ông anh trai của bác ở bên Viện Lịch sử Quân đội, trong một cái chung cư trong ngõ này. Đi tiếp vào một khu có vẻ là phía sau của khối cơ quan quân đội hay Đảng Đoàn gì đấy. Thích cái sự vắng vẻ giữa trưa của nó. Đi nữa hình như đâm ra Lý Nam Đế. Thế là hết bí mật rồi nên quay lại. Đi xuôi Điện Biên Phủ về phía đường Hùng Vương. Hôm đấy là một hôm trời rất đẹp, trong xanh, mát mẻ dù đang giữa trưa. Lòng mình thì thảnh thơi vô hạn vì đã ghép mình vào một công việc rồi nên không bận tâm những việc khác nữa. Giờ đấy lại là khoảng thời gian hoàn toàn tự do của mình. Làm gì với nó bây giờ nhỉ? Xe trôi lãng đãng trong bóng cây xanh rì và đường thênh thang. Đi qua chỗ Cột Cờ, thấy quán Cafe HighLand yên tĩnh bên dưới chân tường rêu đổ là trong đầu thoáng nhen lên tưởng tượng ngồi một mình trong đó nhâm nhi Capuchino nghe tiếng trưa yên tĩnh. Nhưng vẫn không dừng lại được. Ngày hình như còn gì đó phía kia. Thoáng nhớ lại cuộc tranh luận về nên-không nên có kiểu khai thác di tích lịch sử như cái quán kia. Nên đấy chứ. Đừng cứng nhắc và đơn giản hoá cuộc sống như thế chứ? Chỉ miễn là cái chỗ đấy phải giữ cho người ta cái cảm giác đang ngồi dưới bóng và bên cạnh chân tường của quá khứ. Khoảng cách và độ vênh sẽ tạo ra thế năng để người ta sẽ thêm vào phần suy tư về quá khứ bên cạnh suy tư về chính mình...

...Rồi rẽ đi ra đường Hùng Vương. Không gian lồng lộng cây xanh và trời cao. Vang vang tiếng trưa hè. Làm mình tưởng như đang đi giữa tuổi thơ. Không có ký ức cụ thể nào được gợi lại, nhưng chắc bởi vì ngày bé thì bao giờ mùa hè chả là lúc mình ở HN với mấy cuốn sách thiếu nhi và một cái gác xép nhỏ? Bấy nhiêu đủ để biến thành vĩnh viễn rồi.

Đi qua đền Quán Thánh, dọc đường Cổ Ngư. Mấy cái quán bánh ngọt chòi ra ven hồ lại chen vào mắt mình. Nhớ lại ý định hồi lâu lắc muốn viết báo nhắc nhở về chuyện này lại thôi. Sau đấy khoảng nửa năm hình như cũng có người làm rồi. Nhớ sang chuyện mấy cái công viên của Hà Nội giao cho tư nhân làm. Người ta phải phân biệt rõ ràng mọi chuyện chứ? Phải biết đứng từ chỗ nào mà lựa chọn chứ? Những điểm cây xanh mặt nước như thế này của thành phố HN phải nhìn từ góc độ lợi ích của cả thành phố và phải quy chiếu về những 50 năm sau. Không gian thảng đãng còn lại hiếm hoi của HN nằm trên con đường này có nên để so sánh với cái lợi ích và trách nhiệm nhân danh công ty khai thác Hồ Tây? Mấy cái công viên của HN cũng vậy, bảo là chưa hiệu quả trong khai thác nhưng cái cách người ta làm tăng hiệu quả mới thật đáng ngờ. Thô thiển. Mình gặp quá nhiều những dự án kiểu ấy rồi. Chẳng thằng điên nào chịu nghĩ cho cộng đồng trước khi tính xong bài toán cấu véo yên thân của nó đã. Luôn luôn có kiểu lý luận đa dạng hoá chức năng, xã hội hoá hoạt động đầu tư...bala..bala..5-10% đất công viên làm đất văn phòng chẳng hạn, có chết ai đâu...Mịa, ngày thằng Vincom làm dự án toà nhà VC chắc nó cũng đâu có nói nó sẽ chặt mấy cái cây cổ thụ để nhét vào mấy cái cây cau vua quê mùa dơ dáy ấy? Bản thân cau vua thì đẹp, tý nữa đi qua dốc Bác Cổ mình sẽ xác nhận việc đấy, nhưng chúng nó không biết rằng đẹp hay sang trọng gì nữa - nó là do tương quan và bối cảnh. Nếu chỉ vì cái chỉ tiêu mấy m2 cây xanh một đầu người thì chẳng ai cần đến khoảng không gian công viên làm gì! Thay nhau ra gốc cây bên đường mà đứng là được rồi! Con người ta cần một ảo tưởng về sự đơn độc nhỏ bé giữa sự vô tận của thiên nhiên chứ không phải vài gốc cây được sơn tỉa. Thế mới nói cái quy hoạch quận Tây Hồ và vùng ven đê sông Hồng là một sự thiển cận và lãng phí rất lớn. Lãng phí cái hồn vía của một nơi chốn mà cái giá phải trả là sự ngợm hoá của người đô thị. Chuyện trên còn một vấn đề nữa - đó là có những phạm vi không thể thoả hiệp, những nguyên tắc quản lý một đô thị không bao giờ được vi phạm.
...

Có một con đường mà nếu kể ra chả ai dễ đồng ý với mình là nó hay. Nhưng mình lại thấy nó rất hay. Mình thích :) Nó là đường Yên Phụ, không phải hình như cuối đường Thanh Niên rẽ trái thì đã gọi là đường Trần Quang Khải rồi hay sao ấy. Không quan trọng. Ý mình là đoạn đường đi từ khách sạn Sofitel đi qua nhà máy nước Yên Phụ ấy. Nó là đường vành đai, mọi thứ lôm nhôm-nhất là phía bên ngoài đê. Nhưng với mình chỉ cần đoạn ngắn quãng nhà máy nước, trường Mạc Đĩnh Chi...tức là phía bên phải đường theo chiều đi về cầu Long Biên là đủ. Có cái nhà gì cũ từ thời Pháp có đế tầng trệt rất to ấy, bên cạnh người ta bán bia hơi. Nó làm cho mình có cảm giác đang đi qua 1 chỗ không bao giờ thay đổi. Thấy mình đang đi trong thời gian. Thế thôi thì chưa hết ý. Nó còn liên quan đến nhịp điệu và tương quan cảm xúc của mình trên toàn chặng nữa.

Quay lại đoạn trên 1 tý. Thực ra những ý nghĩ có phần gay gắt kia chỉ thoáng qua như gió thổi. Vì chỉ là nhớ lại. Nhìn sang phía hồ Tây, thấy phục những bạn trẻ đang đạp thuyền Thiên Nga giữa nắng buổi trưa thế kia. Có những thứ mãi mãi chỉ xảy ra 1 lần, không bao giờ lặp lại. Mình vẫn thích bơi thuyền trên Hồ Tây, để cảm nhận sự lãng đãng vô biên trong một chiều sương bảng lảng nào đó ngày xưa. Cũng như lúc nhìn quán cafe Highland bên hồ kia, thoáng muốn lên cao ngồi nhâm nhi buổi trưa với nắng lấp loá và nước lóng lánh. Lại nhớ buổi chiều vô sự năm nào cùng với anh Phát phóng xe vào khách sạn Thắng Lợi để ra bar sát mép hồ ngồi khám phá ra 1 hồ Tây khác như cổ tích. Nắng 9g sáng xiên xiên trong trẻo hắt lấp loá những vẩy bạc. Chiếc thuyền đi cào ốc ngược sáng xa xa như là thuỷ mặc. Hà Nội nhìn phía này không thấy nhà cửa, chỉ xanh rì một dải xa xăm. Vắng lặng đến nghe rõ tiếng nước vỗ bờ oàm oạp.

Đến cuối đường Cổ Ngư có 2 lựa chọn. Rẽ trái là đi về quá khứ một thuở. Thuở yêu đương da diết, thuở mơ mộng trong sáng mà khao khát run rẩy của tuổi trẻ. Ngày xưa mình thường hay một mình lang thang về phía đó. Ra phủ Tây Hồ, hay chỉ vào chùa Linh Ẩn có khi chỉ là đi dọc con đường thông. Đường Xuân Diệu có cái quán T&C mà dịch ra là Thanh Cảnh cạnh đại sứ quán Argentina ngày trước thường ra đó buổi tối uống bia Ken với thử món mì spagheti lạ lẫm. Ở đó trốn được những bạn bè đã quá nhẵn mặt các quán xá HN. Ngày đó bên cạnh còn là vườn cây chứ không phải là quán lá loi choi như bây giờ.

Nếu đi ngoài đường Lạc Long Quân thì lại nhớ những chiều cuối năm mưa rét đạp xe lang thang xem đầu sông cuối bãi. Ngóng gió ngàn và thơ thẩn tìm lại dĩ vãng mù xưa. Làng nhỏ ven đê lô xô mái ngói như đường về quê nào từ tiền kiếp. Nhớ lần đầu ra tận bãi cát ngoài đê, uống chén rượu nồng trong cái chòi cheo leo sát mép nước ì oặp trong gió lạnh căm căm và mưa lất phất. Quán nhỏ bán mấy thứ lăng nhăng cho những người bốc vác ngoài đê. Chủ yếu là làm cát. Nhớ những chiều cuối năm ra thăm cánh đồng hoa đào. Đi như là Liêu Trai. Nhớ nếu cứ đi thẳng mãi, qua cả gầm cầu Thăng Long là sẽ đi lên Chèm. Tên cổ như nhắc lại một dĩ vãng cổ kính, cái gì đó bị quên lãng và ít thay đổi. Sẽ đi qua một cái đình nhỏ nằm sát mép sông Hồng ven bờ đê bên tay phải. Đẹp và xa vắng. Cũng sẽ không dừng lại. Đi mãi đến một khúc quanh để qua một cây cầu sắt nhỏ, rẽ về phía sông, ra bờ đê để ngó ngã sông nước mênh mang. Có căn nhà bé tý sơ sài bên ngoài đê giữa những luống màu. Ôm em thật chặt và hẹn nhau hay là về đây cuốc đất trồng rau cho yên tĩnh :)) Đứng từ đây lại nhớ cứ ngược theo dòng sông mãi nữa là sẽ qua đoạn Kẻ Gỗ năm nào khi mình đạp xe lên thăm mấy người thợ hồ đã cùng dựng cái quán Khoảnh Khắc năm xưa. Trong nhà mình, trên vùng đất của mình, mời bạn chén rượu họ lại thấy tự tin và sảng khoái như từ muôn thuở...

...Bây giờ chỉ rẽ phải. Đèn xanh chỉ hướng nhấp nháy, không biết có được rẽ luôn không. Kệ cứ đi ào đi. Qua chỗ đường thấp ngang trường Mạc Đĩnh Chi lại nhớ năm nào hay lang thang theo xe buýt đi đến tận bến cuối, rồi lại đi bộ dặt dẹo ở khu này. Có cái lần ngồi uống nước chè ở phố gì văng vắng phía sau cái trường này. Hình như không phải Hoè Nhai. Cũng chả tìm. Đi ngang qua đầu phố Hàng Thùng rồi. Nhớ phố này có quán cafe Tùng Hậu có tranh mà đã có lần cùng bạn Thuỵ Vũ nhắc đến. Nhớ cơn mưa bất chợt phải ghé vào tránh mưa. Có bạn, có em. Ngoài ra chưa rủ ai vào đấy nữa thì phải. Bây giờ thì cũng đến 3-4 năm không uống cafe rồi. Tệ nhỉ?

Dốc Bác Cổ. Cái miếng đất tam giác trước bảo tàng Lịch Sử thật đẹp. Gửi xe vào chỗ Bưu Điện Bờ Hồ xong vốn định tìm bà bán nước chè ngồi ngay trên bậc tam cấp nhưng không thấy. Chắc là bị đuổi rồi. Sang đường. Ngồi vào cái ghế đá. Hơi khó nhìn thấy cái tháp Rùa.

Buồn cười thật. Họ cắm những cái đèn hắt ngược vào thân tháp tua tủa bốn xung quanh, cao hơn cả cỏ. Biết là buổi tối nhìn hiệu quả nhưng có nhất thiết phải thô lỗ thế không. Cái Tháp Rùa này, thậm chí còn không được như cái cầu Long Biên nữa, vốn không đẹp để phân tích, không có ý nghĩa lịch sử để kể lại. Nó chỉ đơn giản là cũ kỹ, ở đó, một mình một thế giới, làm chứng nhân cho đổi thay của Hà Nội. Ai không có tâm trạng với thời gian, dĩ vãng của thành phố này thì sẽ bật cười cho cái thái độ hâm mộ của người Hà Nội với nó. Nó ở đó. Dường như bị quên lãng nhưng không thể thiếu được. Một ngày, nếu một ngày ai đó đi qua và thấy không có nó ở đấy nữa hẳn người ta sẽ đau lòng lắm. Và hơn thế, với nhiều người nó là một thế giới cận kề đấy mà không với tới được. Cũ kỹ, hoang phế như cất giấu giấc mơ tuổi thơ. Chứ không phải hòn ngọc lấp lánh trong đêm đâu Hà Nội ạ! Giá như chỉ là một ánh đèn vàng vọt từ trên cao chiếu xuống trong đêm. Nó sẽ có bóng. Bóng hắt xuống một khoảng tối cho lịch sử và huyền thoại toả phủ. Cũng đừng đếm xem có bao nhiêu Rùa Già trong Hồ thì hơn chứ Hà Nội nhỉ? Phải bí mật chứ. Chỉ cần giữ cho nước lại trong xanh là tốt nhất rồi. Dưới đấy, dưới đáy hồ, bên dưới rong rêu có cả hơn 1000 năm sự tích đấy. Từ hồi Hồ còn ở ven rìa Kinh Kỳ, soi bóng chùa cổ xưa cơ.

Mây trắng thỉnh thoảng giãn ra như tơ. Li ti. Trời xanh biếc. Mùa này lá cây xanh ngăn ngắt. Bóng loáng, sức sống xôn xao rướn mình lên trong nắng. Có vẻ hơi ồn ào Lá ạ. Thường nếu không kể các cụ hưu ra ngồi chờ hết ngày thì Hoàn Kiếm chỉ đơn giản dành cho các bạn tỉnh lẻ đến thăm thú. Lang thang và chụp ảnh. Các bạn Tây ghé qua. Ngồi 1 chút. Cười cười hơi bỡ ngỡ với Hồ rồi đi mất. Thế là cũng có lần mình thức trắng đêm ở đây rồi đấy. Bạn tỉnh lẻ thứ hai kia giờ đang lãng đãng tận Điện Biên cơ. Tết lại một mình một xe phi về thăm quê. Một trai hỏi mình cái gì đấy. Quay lại hoá ra bạn mời mình ký hoạ lấy ngay. Có một cái bảng vẽ A3 với mấy tờ giấy Việt Trì. Trông bạn không trẻ nữa lại ít dáng nghệ. Buột miệng từ chối theo phản xạ. Bạn có vẻ gì hơi rụt rè. Không biết bạn có phải sinh viên không nữa. Nếu là hồi năm nhất năm hai chắc hẳn mình cũng sẽ rất tự hào nếu như đấy là một việc làm thêm. Nhưng bây giờ thì...bạn làm mình nhớ đến câu chuyện mấy ngày nay ám mình mãi. "Bên lề xã hội" - thuật ngữ dành riêng cho nước Pháp, có lẽ cho những vùng ngoại ô. Không cùng khổ, nhưng ở bên lề của xã hội. Ở bên lề.

Bất giác mệt quá, mình muốn nằm xuống. Ờ nhỉ, tại sao không? Ôi chà, mắt không bị chắn tầm nhìn nữa thoải mái quá! Như đang nằm trong vườn xưa yên ắng. Lâu lắm rồi mới thanh thản chờ xem được những đám mây biến hình. Ô ngày xưa. Ngày xưa lít nhít chục đứa trèo cành xoan đầu hồi thi xem ai tìm được hình con gì giống nhất...

Toét! Toét! Thổi ai thì phải? Hoá ra chính là mình. Không được nằm trên ghế đá. Phải ngồi. Đây là trung tâm thành phố. Phải có quy tắc nào đó thôi. Thì thôi vậy.

Say

Tản mạn về rượu và say và tàn cơn say.

"-Tôi bây giờ u ám lắm phải không em?
- Tại hoa cúc, tại màu vàng tiễn biệt?
Tại ông trời đang nắng bỗng dưng mưa?
Và như cả ngày đông xám nhạt
Rét mưa phùn len lén cựa tâm tư.."

Đừng như thế-đừng nhìn tôi như thế
Nghĩ về tôi xa ngái một con đường..
Đừng như thế..

Bức vẽ không màu của Lưu Quang Vũ tôi chẳng có
Chiếc cốc hãy còn
Men trắng thoảng sắc xanh
Không vỡ.

Tôi đã tặng đi những gì yêu thích
Đổi chác với lương tâm hòng níu kéo Hoài niệm
Nhưng chữ ấy chẳng giúp gì cho tôi
Mang nó đi như một lời nhắc nhở
Như nỗi đau canh cánh ở trong lòng

Nẻo đường xa
Em có đi cùng tôi?
Như ngày xưa em bảo:
Hạnh phúc là chi
Cùng làm việc bên người yêu dấu
Tựa vai nhau tin tới một thiên đàng..

Nói đi em nơi ấy ở đâu
Để tôi lại cười vui hạnh phúc
Như ngày xưa trong sáng
Uống giọt sương lành
Nhìn đắm say..
Ta làm sao có được?

Em lặng im.
Cái lặng im kỳ lạ
Giục tôi đi tới tận chân trời

Trái đất này rộng lớn
Nếu đi xa đây sẽ hoá chân trời
Chân lý giản đơn
Tôi trở về rồi ư?
Ngày giản dị ngày vui độ lượng
Say đắm nhìn
Cuộc đời ghê gớm ta yêu..

Vịn câu thơ đi trong ngày nắng gắt
Kẽ mắt dấu buồn

Bằng chữ nghĩa làm sao cho yên ủi
Mượn men say xin ngủ lại nơi đây
Những giấc mơ không cho tôi tuyệt vọng
Gọi tôi về đối chất với câu thơ...


Ký ức đầu tiên khi nhắc đến rượu hay những cơn say với tôi là những đêm tàn cơn say. Thường là vào khoảng 2, 3 giờ sáng. Toàn thân rã ra và đầu óc hẫng hụt, mông lung. Mọi điều tưởng như đã lãng quên lại miên man hiện về như một cuốn phim quay từ trên cao. Một sự nuối tiếc khôn nguôi khi trong trí nhớ bị hụt mất một khoảng không sao bù đắp được. Những gì thiết thân nhất hiện về tủi tủi. Xòe bàn tay ngó mông lung. Mọi thứ, ký ức, thời gian, ước mong...trôi qua kẽ tay như cát vụn. Trơ trọi, ở đó, lơ láo và phải lựa chọn. Mọi ranh giới góc cạnh nhòe đi, ngày mới bắt đầu mơ hồ như lần đầu vậy. Bâng khuâng.

Trong cơn say thực ra người ta không nói thực vì nói cho cùng khó mà biết thực lòng người ta hướng tới cái nào. Lời trong cơn say chỉ đơn thuần là lời của một Tôi khác bị lép vế bấy lâu, bị đối xử không thỏa đáng; và nó thường chỉ đơn thuần mang năng lượng phá cách. Nếu bảo say là thực thì tỉnh là chiêm bao chăng? Chỉ vượt lên của cả tỉnh và say mới thăng hoa thành sự thực và sự thực ấy mới đáng bận tâm. Người say làm bạn đau lòng chăng? - Hãy thêm vào đó chút đau lòng cho kẻ không khi nào hoàn toàn là chính họ.

Gia đình tôi có "truyền thống" uống rượu. Nhưng tôi chỉ tiếp nối "nó" khi bắt đầu là sinh viên. Một khoảng ngắn đầu là sự a dua nhố nhăng của tuổi trẻ phong trào. Mọi người thế thì mình thế! Phần thưởng là sự tán thưởng, thừa nhận của bè nhóm nào đó...Rồi nhanh chóng là sự đối diện với ý thức về chính mình. Những ngộ nhận, phá phách tơi bời, một sự kiêu căng vô lối đưa đẩy...và tôi mơ thành..."ông rượu". Mọi thứ đã được trang trí lại, hợp cách, hợp thời trang hơn. Tôi bắt đầu cho rằng hình ảnh của kẻ toàn vẹn trong rượu là đáng hâm mộ. Một sự hợp nhất toàn hảo trong dáng vẻ "ẩn dật trốn đời"! Không chấp nhận được sự miễn cưỡng rồ dại, tôi muốn là một với nó, với rượu - như những "ông rượu". Gán ghép nó với những ngày âm thầm thản nhiên vô định trong một căn nhà nhỏ; tôi học cách quan sát mọi sự mà không tham dự vào. Uống lặng lẽ kín đáo từng ngụm nhỏ, nhâm nhi như nhâm nhi chính mình. "Lúa mới" - thuần túy, sạch sẽ và gọn gàng. Một ngày nào đó, tôi ngạc nhiên nhận thấy mình vừa tợp một ngụm nước ngọt như đường và thậm chí còn không có mùi rượu, tôi hoảng sợ. Có lẽ mua phải rượu giả. Nhờ thằng em hàng xóm kiểm tra, nó nhăn mặt xuýt xoa và lúc đó thì tôi lại sợ là mình sắp nghiện, nghiện rượu. Tôi nhận ra rằng từ bấy lâu nay rượu đều đều và dần dần đưa tôi tới sự bất cần nông nổi và thiển cận ấu trĩ. Không gì làm tôi ngạc nhiên hay lo lắng, có lẽ tôi đã mang một đôi mắt cá. Tưng tửng, ngày qua ngày. Đấy không phải là cái tôi theo đuổi cho chính mình. Tôi đã sống rất bê bối. Cả năm không mùng màn, nhiều bận sáng ra đi dắt xe vào và đi giặt chăn màn. Có lần tạt vào vệ đường, bờ mương, chân ngoắc vào xe đạp ngủ mê man...Thay vì làm một "ông rượu" lại chỉ thêm được một chữ "say" vào sau tên mình. Mặc dầu, quả tình cũng chưa đến nỗi thành càn rỡ.

Tôi dẹp bỏ tất cả. Bỏ căn nhà trên bãi đất trống. Bỏ cả những nhếch nhác vào trung tâm thành phố với bạn bè - tôi lăn sang một ngả khác: làm ăn, đóng vai "mặc cả với đời". Hăng hái với những vụ "làm ăn". Chúng tôi tự hào vì mình gần với cuộc sống hơn. Chúng tôi cho là chúng tôi đang "biết" cuộc đời. Lại thấy lòe loẹt nhiều khi cũng đáng yêu. Xuống Vạn Phúc may cái áo có túi giữa bụng, có nắp kiểu trẻ con (sự vô tình của cô thợ hay là sự hóm hỉnh của cuộc sống?) - tiền kiếm được chúng tôi không chia chác gì cả. Vứt vào tủ, mỗi ngày "nhón" một nhón cho vào túi, chúng tôi la cà trong các quán cafe, pub. Tôi thành một nhà "quán học". Không còn sùng mộ sự bô nhếch yếm thế; chúng tôi quay sang với sự bỗ bã, phủi phủi...và tìm kiếm hào tình sảng khoái. Máy tính, xe, di động...chúng tôi lăn qua lăn lại ở giữa những pub, và những quán nước chè vỉa hè đêm. Nghệ thuật không còn đơn thuần là tác phẩm nữa, mà xen vào những sỹ diện rởm đời khi gật gù với anh này bác kia đại ca nọ. Tư tưởng cắt dán. Tôi bắt đầu phân biệt sự nhu nhược hào nhoáng của cognac với sự hãnh tiến sắc sảo của wisky, sự thô ráp của vodka và cả cái lè nhè dây dưa của quốc lủi. Cafe đen, nóng và không đường. Nhâm nhi cho đến lúc thấy được vị ngọt đượm lại sau vị đắng ngát ban đầu. Quán cafe ngầy ngật những đôi mắt bơ thờ hay những gật gù vô vị. Và rock. Tôi không tham dự nhưng đi sát gần những "rốc cơ, rốc kít". Tóc dãi, phông, bò phủi...là vớ vẩn. Phải chơi loa, chơi đàn, mix...phải biết tất cả ngóc ngách của giới. Rượu bây giờ chen với những huênh hoang nửa tỉnh nửa mê. Rượu đã say đến độ như tỉnh - luôn luôn khi quá ngưỡng hoặc là sẽ loạng quạng đi nôn ra, lau rửa sạch sẽ về uống tiếp cho đến khi đơn giản là lăn đùng ra ngủ mê mệt...

...Tôi lại tỉnh vào những quãng 2, 3 giờ sáng. Bàn tay nhầu nhĩ. Chới với tan hoang. Bấm vu vơ điện thoại. Giọng báo giờ. Giọng đàn bà rành rọt, kiên nhẫn. Đấy là máy tính! Chúng tôi thu mình lại. Đơn sơ với những quan hệ giản dị xung quanh đâu đó. Công việc trở nên đơn thuần nhưng vẫn chỉ là cuộc chơi. Trao đổi thành thưa thớt và phủi qua. Mọi thứ cứ thế qua đi...Nhiều lúc ráo hoảnh ngó vào đêm. Gió mùa đông bắc quất mạnh đến tung xe trên bờ đê sông Hồng lúc nửa đêm không còn gọi tôi đi nữa. Tôi chỉ còn uống mỗi ngày một ít rượu. "Lúa mới" cốc ngắn to, cho chút đá và uống chơi. Tôi chìm vào trầm cảm và những giấc mộng mị miên man...

...Một ngày, mẹ gửi từ quê lên mấy thứ lỉnh kỉnh, hoa trái, thuốc thang gì đó. Gia đình. Mẹ chỉ đơn giản là tin tưởng vào các con. Tôi chợt nhớ là tất cả đều dang dở. Quá vãng ấu thơ của tôi đủ biến sự quan tâm thành những lời đồn lan nhanh như gió. Nhưng mẹ im lặng. Mãi sau này mẹ chỉ hỏi một lần, đơn giản và tôi cũng trả lời đơn giản "Con không làm gì vô nghĩa. Vả lại, con đã không thế nữa". Tôi chợt nhớ tối thiểu mình cũng phải độc lập. Có độc lập, không làm phiền lòng mọi người xung quanh thì may chăng mới có cái quyền cổ xúy tự do, hạnh phúc. Hạnh phúc với tôi lúc này là không làm phiền lòng họ. Không dám bỏ học, không có cơ sở gì cho những phủ nhận vô lối, tôi cần làm rõ những gì dang dở.

Kinh nghiệm quý báu là mỗi khi bản thân bế tắc hãy thay đổi môi trường sống. Tôi kêu đứa em trai từ KTX ra thuê một căn hộ chung cư cũ. Ép mình mỗi ngày. Mẩu giấy vàng nhắc việc ghi từ "đánh răng, giặt quần áo...đến một công việc tỉ mỉ nào đó". Gắng gượng gạch từng dòng một, tôi tỉnh lại sau 6 tháng mê man mê mê tỉnh tỉnh. Rượu gần như không uống nữa, chỉ đôi lúc trong đối ẩm với ai đó bình lặng. Nhưng không hẳn đã ổn. Cái gì cần làm đều làm hết, nhưng những chới với trong thinh không của nội tâm thì vẫn nguyên vẹn sau bao thăng trầm. Một giấc ngủ trưa mê man, tôi tỉnh dậy nghẹn ngào...Nằm ngiêng nghiêng, nguệch ngoạc.


"Đừng chạm đến - hãy còn mùa thu ở đó
Giữa hai dòng là nỗi nhớ về em.

Sau dấu chấm anh thành người hay vội vàng tham việc
Gạch đầu dòng những gì của ngày mai
Mẩu giấy con con choán hết một ngày dài
Những câu ngắn, vội vàng, nhỏ mọn...
Hôm nay là tất cả những gì đã gạch xóa, vo tròn và ném vào sọt rác
Ngày mai lại cong cớn, vội vàng trên cánh cửa...

Gió cũng nhẹ trong sân nhà chung cư
Mưa cũng khẽ chả bao giờ bị dột
Cửa sổ nhà này nhìn thấu nhà kia
Những giấc ngủ e dè khép chặt
Gió trở về trong những giấc mơ...
Những cơn gió nóng mùa hè, những cơn gió bấc mùa đông xoáy xiết không gian chập chờn khắc khoải.
Giật tung những cánh cửa im lìm
Gió tạt vào mặt vào miệng vào những kẽ tay
Nước mắt dàn dụa lưỡi nghe vị mặn của biển, ẩm ướt của rừng lẫn trong mùi hăng thảo nguyên mùi khét sa mạc
Nghe tận cùng...vị ngái của mùa thu
Và kiệt sức, khốn cùng, quỵ giữa cánh đồng hoang
Anh bật cười, rao bán những giấc mơ.

Chỉ_khi_trắng_tay _hoàn_toàn Anh mới được trở_về."
.....

Tôi đi qua tôi vài lần nữa và lại thay đổi. Tôi không uống rượu nữa nhưng vẫn nhớ cơn say loạng choạng dịp Tết năm nào. Tôi nói với anh "Thầy biết là cuộc sống không ghi trong Kinh Thánh, nếu không nhân loại đã bình an vô sự lâu rồi. Đấy là một đống lửa, hoặc là nhảy vào, hoặc là ở ngoài mãi mãi...Em sẽ nhảy vào". Anh trở thành linh mục còn tôi loạng quạng ra về...