Ghi chép dọc đường - Đà Lạt. DALAT

- Đồng cỏ khô ở Bình Thuận -

Dat allis laetium allis temperriem - cho người này niềm vui, cho người kia sự mát lành*.

1.
Sáng đọc thấy tin liên quan đến một dự án ở Đà Lạt. Có vẻ một lần nữa Đà Lạt lại được đem ra chạm trổ theo kiểu trang trí. Tôi thấy hơi tiếc vì đã từng làm concept một lần cho khu vực này cách đây gần 5 năm. Dự án không triển khai được vì nhiều lý do nhưng nguyên nhân chính vẫn là ở sự mâu thuẫn giữa nhu cầu đầu tư một khu công viên công cộng với những toan tính vụ lợi của các chủ đầu tư thiếu tầm. Đà Lạt cũng như Huế là một trong những nơi hiếm hoi các vị giám đốc Sở chuyên trách đứng lên phản đối cả chủ trương của Tỉnh nếu nó có nguy cơ làm hỏng tinh thần nơi chốn của địa điểm. Với những vấn đề phức tạp của đầu tư, đôi khi người ta có thể đợi được, vì 5 năm là một nhiệm kỳ. One man one vote, chỉ là giấc mơ DALAT trong tôi đang thoáng hư hao.

2.
Làm thế nào để có thể thâm nhập vào tinh thần của một vùng đất khi còn chưa đặt chân đến đó? Làm thế nào để có thể chia sẻ những ký ức cộng đồng với những cư dân bản địa. Cần vượt qua cả những lối mòn mang dáng vẻ văn hoá đã xói mòn để tìm về với những căn cốt nguyên sơ của vùng đất, thứ ký ức mơ hồ bàng bạc trong đất trong cây.

Khi yêu nhau người ta thường muốn khắc ghi những dấu ấn. Kỷ niệm của tình yêu dù là nét hồi tưởng âu yếm hay vẻ sầu muộn khắc khoải đều khiến người ta muốn trở lại. Một địa điểm cần được cảm nghiệm và trân trọng tinh thần nơi chốn của nó, và con người cần được dẫn dắt để bắt lại nhịp điệu của đất. Sẽ vừa hay biết bao nhiêu nếu tạo được những trải nghiệm tinh thần cho du khách theo hướng đồng điệu với vẻ đơn sơ thoáng đạt đến nao lòng ở nơi mà cả những buổi chiều cũng nghiêng nghiêng.

Cái nền chung của vùng đất này với tôi là sự nguyên sơ trữ tình thanh thoát. Những con đường vừa phải khuất khúc ven những nếp đất và những vạt thông già. Những mảng sương nước lếnh láng theo những nhịp đồi. Người Pháp đã chặn lại dòng suối để dâng thành mặt nước hồ Xuân Hương (không nên nhầm thành nữ sĩ họ Hồ đâu ạ - do đó cũng không phải tụ điểm của các Bà Huyện như người ta đã trót lầm nữa). Cùng với việc đặt sân golf đồi Cù, khoanh vùng không xây dựng quanh khu trung tâm hồ nước và nhất là phác thảo những điều lệ quản lý xây dựng khu biệt thự, người trước đã vạch ra những nét lớn vừa thoáng đãng vừa tinh tế cho viễn cảnh một vùng đất. Đáng tiếc không phải nhà quản lý nào cũng có thể chia sẻ được những thang bậc giá trị mơ hồ này.

Thế là không chạm đến được giấc mơ lang thang trong đường hầm Chếnh Choáng của những men vang, bắt chuyến xe phù thuỷ lạc vào xứ Thượng giữa lòng đất nghe kể những sử thi của xứ sở.

3.
Tôi đã đứng rất lâu bên cạnh chiếc Đại Hồng Chung trên đỉnh Phượng Hoàng. Muốn đấm một tiếng vang buốt lồng ngực nhưng mọi thứ nghẹn lại bải hoải. Tôi phải lựa chọn và đã lựa chọn: một mảy vọng niệm cũng không cầu. Đà Lạt trong tôi còn là một buổi chiều không khốc đó.
------------

(*) - Câu ghi trên phù điêu chợ Đà Lạt bằng chữ La tinh, nhiều người nhận là nguồn gốc tên của thành phố thay vì là một trò chơi chữ từ cái tên ĐL.