...Nhiệm vụ của nhà thơ không phải ở chỗ nói về sự việc đã thực sự xảy ra, mà là nói về cái có thể xảy ra theo quy luật xác suất hay quy luật tất nhiên. Chính thế, nhà sử học và nhà thơ khác nhau không phải ở chỗ một người thì dùng cách luật, còn người kia thì không dùng: có thể đem trước tác của Hérodote đổi thành văn vần, nhưng trước sau chúng vẫn là lịch sử, có vần hay không vần cũng vậy; họ khác nhau ở chỗ: nhà sử học nói về những điều đã xảy ra thực sự, còn nhà thơ thì nói về những gì có thể xảy ra. Vậy thơ ca có ý vị triết học và nghiêm chỉnh hơn lịch sử, vì thơ ca* nói về cái chung, mà lịch sử lại nói về cái cá biệt. Cái chung thể hiện ở chỗ con người, với tính cách như thế, sẽ nói hoặc sẽ làm theo quy luật xác suất hay quy luật tất nhiên, - thơ ca chính là muốn đạt tới chỗ đó, khi nó đặt tên cho [các nhân vật], còn cái cá biệt thì thí dụ như Alcibiade đã làm gì và cái gì đã xảy ra với ông ta.
(Nghệ thuật thy ca, Aristote)
(*) Thời Aristote, thơ ca ở đây chỉ văn học nói chung.
Các nhà nghệ sĩ có thể suy tư về một vài trường hợp đặc biệt trong lựa chọn cách thế ứng xử cá nhân với đại dịch. Tuy nhiên nhà chính trị và quản lí xã hội sẽ không được nhiều tự do như thế khi phải lựa chọn ra quyết định chính sách cho toàn xã hội. Đôi khi ý kiến khác biệt không thể và không phải để quy về lựa chọn bài trừ nhau. Mà để có thể thấu hiểu tình thế
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét