Khoảnh khắc

Hồi lâu, có lần chợt nghe thấy bài "Khoảnh khắc" thời Làn Sóng Xanh tự nhiên nổi cơn nhớ ghê gớm thời sinh viên những năm đầu đi học đại học. Mùa thu mù mù, cái làng ven đô, cánh đồng chiều, vườn cây rậm lá. Những tập bài hát LSX có sẵn gam để tập guitar, những tờ tranh bột màu trên giấy báo. Những ngày tháng đạp xe lang thang khắp chốn. Bờ sông Hồng một chiều mùa đông, quán rượu cóc ven sông mùa đông, cuộc rượu cuối năm trong làng với những người thợ xây ở Kẻ Gỗ. Một khúc ca xưa nhiều khi giống lớp bụi trên giá sách, vô tình dính vào là hắt xì ầm ĩ, kỷ niệm văng tóe loe, gai góc sởn dựng từng lỗ chân lông.

Tối. Tôi tìm dọc phố, tìm một chỗ ngồi vỉa hè có thể đốt vài điếu thuốc. Một chỗ nhập nhoạng không quá sáng. Một chỗ không đông người nhưng đừng vắng thảm. Tốt nhất chủ quán có vẻ dửng dưng đơn giản chờ ngày qua. Bàn ghế thấp và những dáng ngồi chùng gập. Mùa thu đấy, ông LQV ạ.

Muộn. Trong quán chuyển mấy bài nhạc vàng xưa lắc. Thế là nhớ lại về tóe loe như hắt xì hơi. Tôi nhớ những ngày học lớp 9 đi trọ học xa nhà. Một ngõ nhỏ, khuất khúc, nép mình bên kiến trúc nhà thờ cũ đã được chuyển thành chỗ cho mấy trường học. Thành phố nhỏ những năm đầu 90s. Nhà đối diện suốt ngày mở nhạc vàng, chính là mấy bản đang nghe. Tiếng cassette đều đều văng vẳng cả ngày trùm lấy một góc không gian, họ đánh bạc cả ngày trong đấy nên ít nói chuyện, tiếng người khẽ, thảng hoặc. Điệu nhạc như một thứ mùi hương len lỏi từng ngóc ngách, dù tận gác xép buồng trong thì vẫn nghe rõ. Giờ thì nó đã trở thành một biểu trưng của một đoạn ký ức.

Chếch ở góc bên, một nhà hàng xóm khác suốt ngày mở video, phim chưởng Hồng Kông các thể loại. Một gia đình đông người dễ mến. Bà cụ già bán dưa chua và những thứ tạp hóa lặt vặt ngay hiên nhà. Bác gái nhận dệt len tại nhà, cái máy dệt nhỏ cá nhân chạy cả ngày; thỉnh thoảng cả bác trai cũng làm. Vừa làm vừa xem băng video. Mấy người con đều lành và dễ mến. Cả người anh lớn đi học xa nhà nữa là năm. Quý nhất là thằng bé út lúc ấy chừng lớp 3 lớp 4 gì đấy: trắng trẻo, bầu bĩnh và lanh lẹ. Nhiều năm sau thỉnh thoảng tôi lại ghé thăm gia đình họ, cho đến khi tự thấy đã quá lâu để vẫn thấy tự nhiên như những ngày trước. Những người hàng xóm cũ cũng dần chuyển nhà đi hết.

Tôi vẫn nhớ rõ hầu như từng người từng nhà một: nhà ông bác sỹ thấp người béo ị có hai cô con gái, tuy kỹ tính nhưng thỉnh thoảng vẫn có thể sang vay ít mỡ hay nước mắm (cho món cơm trộn những ngày cuối tháng hết nhẵn tiền); một nhà khác giàu nhất vì có cửa hàng đồng hồ ngoài phố lớn; một anh cựu võ sỹ quyền anh không nghề nghiệp ổn định, một bác hưu thích đi bộ việt dã và hay bình luận thế sự có thằng con cùng tuổi hay đứng nói chuyện với tôi ngoài cửa...

Tôi ở trọ (thực ra là ở nhờ và góp tiền ăn chung) cùng mấy người anh lớn đang học tại chức. Nhịp sống trộn lộn đời học sinh mới lớn với đời sinh viên nghiệp dư. Quãng thời gian nửa năm đó chừng như đã dài hơn, dày dặn hơn bằng những trải nghiệm xê dịch của tuổi thiếu niên. Đá cầu buổi chiều, đánh bài, chạy bộ trong công viên, đi (theo) cưa gái ở KTX...Những lúc hết tiền đến bữa, đứng một mình đầu ngõ, cay đắng không biết phải làm gì. Những lần khẩn trương leo lên gác xép cho anh tiếp bạn gái nửa đêm. Chiều mưa ngồi tán dóc và tranh luận kịch liệt về chuyện liệu có thể sống một cuộc đời với những chuyến đi bất định liên miên được không? Một buổi chiều tự nhiên xách ba lô lên và đi luôn một mạch. Cái thằng hay đứng ngoài cửa nói chuyện phiếm với tôi chở tôi ra bến xe. Hình như là tôi có sang chia tay với nhà bác hay chiếu video - tôi đã bỏ dở một bộ về Võ Đang Thất Hiệp.

Khi đã quá lâu mình không quay lại thăm mọi người, rồi mình và mọi người cũng khác xưa, thì việc đi vào một ngõ cụt hóa ra có gì bất tiện như kẻ không được mời - trong ngõ nhỏ anh phải là khách của một nhà ai đó. Dù không vào nhưng vẫn biết là đang đi qua ngõ cũ năm nào mỗi bất chợt ghé thăm thành phố. Trong khoảnh khắc, sẩy ra lại tòe loe tèm nhem ký ức ở đầu mũi.